Instytut Studiów nad Szczytowymi Stanami Świadomości

DSM-IV Problemy religijne i duchowe
Lekcja 3: Problemy duchowe
© Dr. David Lukoff 1994, 2014

Lekcja 3.1 Kryzys duchowy
Lekcja 3.2 Typologia problemów duchowych
Lekcja 3.3 Doświadczenie mistyczne
Lekcja 3.4 Doświadczenie śmierci (NDE)
Lekcja 3.5 Medytacja i praktyki duchowe
Lekcja 3.6 Doświadczenia Parapsychiczne
Lekcja 3.7 Doświadczenie Wizji
Lekcja 3.8 Kryzys szamański
Lekcja 3.9 Spotkania z kosmitami
Lekcja 3.10 Opętanie

Powrót do treści kursu

---

Lekcja 3.1 Kryzys duchowy
Wyłanianie się/Pojawianie się vs Nagły przypadek (Kryzys Duchowy)
Nadzwyczajne doświadczenia a kryzys duchowy
Błędne diagnozy kryzysu duchowego
Kliniczny wpływ złego postawienia diagnozy

Wyłanianie się/Pojawianie się vs Nagły przypadek (Kryzys Duchowy)
W DSM-IV, problemy duchowe są określane jako przykre doświadczenia, obejmujące relacje z bytem lub siłą transcendentną, lecz niekoniecznie są związane ze zorganizowanym kościołem lub instytucją religijną. Czasem takie doświadczenia pojawiają się na skutek intensywnego zaangażowania w praktyki duchowe, takie jak medytacja czy joga, jak w rozdziale „Medytacja i praktyki duchowe".

Na powiązanie pomiędzy kryzysem duchowym, a problemami psychologicznymi pierwszy raz zwrócił uwagę Roberto Assagioli, który opisał, jak na skutek intensywnych praktyk duchowych ego ludzkie może ulec wyolbrzymieniu:

Przykłady takiego zamętu zdarzają się wśród osób doznających olśnienia poprzez kontakt z prawdami zbyt wielkimi lub energiami zbyt potężnymi do objęcia rozsądkiem lub do asymilacji przez ich osobowość. [1] (s. 36)

W latach 60. ludzie zaczęli się interesować azjatyckimi praktykami takimi jak medytacja, joga, tai-chi, a także eksperymentami z narkotykami halucynogennymi, co wywoływało wiele doświadczeń mistycznych i wizjonerskich, a niektóre z nich były problematyczne dla praktykujących.

Podczas gdy mistrzowie duchowi przez tysiące lat ostrzegali swoich uczniów o niebezpieczeństwach zabawy ze stanami mistycznymi, współczesne 'pole' praktyk duchowych przypomina sklep ze słodyczami, do którego każdy może wejść i popróbować różności, które gwarantują stany uniesienia mistycznego. Kiedy amatorzy, nie mający odpowiedniego wykształcenia lub wiedzy, zaczynają w beztroski sposób próbować mistycznych doświadczeń, igrają z ogniem. Niebezpieczeństwo istnieje, zarówno na fizycznym i psychologicznym poziomie, jak i na poziomie rozwoju duchowego danej osoby. (Halfway Up the Mountain: The Error of Premature Claims to Enlightenment by Mariana Caplan).

Christina Grof i Stanislav Grof stworzyli pojęcie „kryzysu duchowego" i założyli Spiritual Emergency Network w Esalen Institute w 1980r. w celu właściwej diagnozy indywidualnych osób i odsyłania do terapeutów ludzi doświadczających psychologicznych utrudnień, związanych z praktykami duchowymi i spontanicznymi doświadczeniami duchowymi. Dr Grof opisuje kryzys duchowy:

Istnieją spontaniczne nadzwyczajne stany, które na zachodzie byłyby postrzegane jako psychoza, i leczone głównie niepożądanymi lekami. Lecz jeśli poznamy obserwacje z badań stanów niezwyczajnych, a także z innych duchowych tradycji, to tak naprawdę powinny one być postrzegane jako kryzys transformacji lub kryzys otwarcia duchowego. Coś, co bardziej powinno być podtrzymywane niż tłumione. Jeśli tylko są one właściwie zrozumiane i właściwie wspierane, to tak naprawdę sprzyjają leczeniu i transformacji, (wywiad ze Stanislavem Grofem).

Pojęcie kryzysu duchowego jest używane do opisania całego szeregu zjawisk związanych z doświadczeniami i duchowym rozwojem; od tych, które (prawdopodobnie większość) nie są problematyczne, nie zakłócają przebiegu psychologicznego/społecznego/zawodowego funkcjonowania i nie wymagają psychoterapii lub jakiegokolwiek kontaktu z systemem zdrowia umysłowego, do kryzysu duchowego, który jest prawdziwym kryzysem, wymagającym opieki przez 24h na dobę.

David Steindl-Rast [2], mnich benedyktyński, który naucza praktyk duchowych, również stwierdził, że kryzys duchowy może mięć naturę destrukcyjną:

Kryzys duchowy jest jak bóle porodowe, przez które przechodzi się do pełnego, głębszego życia, w którym niektóre sfery życia, które nie były objęte tą pełnią życia są teraz zintegrowane... Momenty przełomowe są często bardzo bolesne, dręczące i dramatyczne.

Tak, jak opisane w Lekcji 1 Tło DSM-IV Problem religijny i duchowy (V62.89), to lekarze Transpersonalni, którzy głównie skupiali się na kryzysach duchowych, zaproponowali tą nową kategorię diagnostyczną. Potem propozycja została rozszerzona o problemy religijne.

---

ZAGADNIENIE 10 WYMAGANE DO QUIZU
Kryzys duchowy jest pojęciem rozwiniętym przez C. G. Junga
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

---

ZAGADNIENIE 11 WYMAGANE DO QUIZU
Praktyki duchowe
Assagioli na początku stwierdził, że praktyki duchowe są powiązane z psychologicznymi zaburzeniami.
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

Nadzwyczajne doświadczenia i kryzys duchowy
Niektóre formy kryzysu duchowego mogą przybrać formę nadzwyczajnych doświadczeń, takich jak spotkania z kosmitami i doświadczenia z pogranicza śmierci (Near-Death Experience – NDE). Kenneth Ring, Profesor Emeritus psychologii na Uniwersytecie w Connecticut i jeden ze światowych autorytetów z dziedziny doświadczeń z pogranicza śmierci odkrył, że ludzie mówiący o spotkaniach i kosmitami i NDE zmieniają się po jakimś czasie w podobny sposób i wielu z nich stwierdza, że na skutek tych doświadczeń ich życie uległo wielkim zmianom, jeśli chodzi o poziom duchowy. Rozwija się u nich szacunek dla natury i życia ludzkiego i obserwują również zmianę w swojej osobowości. Ring stwierdził, że zarówno porwanie przez kosmitów i NDE (i inne nadzwyczajne doświadczenia) są

różnymi ścieżkami do psychoduchowej przemiany tego samego typu..., która wyraża się w głębszej świadomości wzajemnego powiązania i świętości wszelkiego życia i pogłębia zaangażowanie w sprawy ekologicznie dla dobra całej planety. (The Omega Project)

Ze względu na rolę, jaką odgrywają nadzwyczajne doświadczenia tego typu w życiu duchowym niektórych ludzi, są one zawarte w tej książce jako problemy duchowe.

Błędne diagnozy kryzysu duchowego
Kryzysy duchowe uzasadniają diagnozę DSM-IV problemu religijnego lub duchowego (V62.89), nawet jeśli występują symptomy zaburzenia umysłowego, w tym halucynacje i urojenia. Wówczas kategoria problemu religijnego lub duchowego jest porównywalna z kategorią bolesnej straty, dla której DSM-IV określa, że nawet kiedy reakcja osoby na śmierć zgadza się z kryteriami diagnostycznymi epizodu depresji ciężkiej, nie stawia się diagnozy zaburzenia umysłowego, gdyż symptomy są wynikiem normalnej reakcji na śmierć bliskiej osoby. Podobnie kryzys duchowy może być przerażający. Może całkowicie zajmować daną osobę i prowadzić do odgrywania własnych rytuałów. Wszystkie one mogą występować jako symptomy zaburzenia umysłowego. Halucynacje, urojenia, złość i trudności w relacjach z innymi występują tak często, że powinny być postrzegane jako normalne reakcje na kryzys duchowy. Często takie duchowe problemy prowadzą do długotrwałej poprawy w całkowitym funkcjonowaniu.

Literatura kliniczna dawno odkryła, że niektóre przypadki symptomów psychotycznych mogą prowadzić do polepszenia funkcjonowania jednostki. Karl Menninger, przez wielu uważany za ojca współczesnej psychiatrii amerykańskiej, zaobserwował, że

Stan niektórych pacjentów chorych umysłowo ciągle się polepsza. W efekcie ich stan staje się lepszy niż kiedykolwiek wcześniej... To jest niesamowite, lecz niewielu zdaje sobie z tego sprawę, (cytat Menningera u Silvermana [3], s. 63)

Wielu lekarzy i badaczy zaproponowało kategorię dla przypadków z symptomami psychotycznopodobnymi, ale te które spotkały się z pozytywnymi reakcjami to:
– rozwiązywanie problemów schizofrenicy (Boisen 4)
– dezintegracja pozytywna (Dąbrowski [5])
– kreatywne choroby creative ilness (Ellenberger 6)
– podróże nawróceniowe (metanoiac voyages) (Laing 7)
– stany wizjonerskie (Perry [8])

Allen Bergin [9] stwierdził, że

Niektóre wpływy religii mają skromne działanie, podczas gdy inne wydają się być umysłowym ekwiwalentem broni nuklearnej... Potężniejsze mogą zapewnić transcendentne przekonanie i są czasem manifestowane przez osobiste leczenie i przemianę, (s. 401)

Porównanie do broni nuklearnej również stosuje się do procesu kryzysu duchowego. Ma niesamowite działanie lecznicze w odniesieniu do jednostki jak i do społeczeństwa, ale jeśli nie jest wykorzystywane właściwie, może mieć również destrukcyjne działanie. Zauważ, że podczas gdy ten rodzaj intensywnego kryzysu duchowego jest omawiany w tej lekcji, podobny proces występuje w doświadczeniach nawrócenia religijnego, które często zawierają doświadczenia mistyczne (zob. Lekcja 3.3 Doświadczenia mistyczne). Niestety doświadczenia tego typu często są źle rozumiane zarówno przez profesje związane z działaniem umysłu jak i religią.

Kliniczny wpływ błędnego postawienia diagnozy
Początkowa ocena lekarza może w znaczący sposób wpłynąć na końcowy wynik. Według Greysona i Harrisa [10], reakcja lekarza na doświadczenie z pogranicza śmierci pacjenta może określić czy to doświadczenie zostanie przez pacjenta zintegrowane i stanie się bodźcem do rozwoju osobistego, czy zostanie stłumione jako dziwne wydarzenie, świadczące o umysłowym zaburzeniu. Również jeśli chodzi o doświadczenia mistyczne, negatywne reakcje lekarzy mogą powiększyć poczucie izolacji jednostki i wstrzymać jego/jej chęć szukania pomocy w zrozumieniu i asymilacji doświadczenia.

Istnieje ryzyko, że jednostki doświadczające silnych religijnych i duchowych uniesień, mogą być postrzegane jako chore umysłowo. Nawet wielu religijnych profesjonalistów nie potrafi rozróżnić prawdziwych i patologicznych religijnych doświadczeń.

Jeśli wyznawca typowej wiary doświadczył głębokiego religijnego doznania, duchowny jego/jej kościoła może wysiać go do psychiatry lub na leczenie. (Stanislav Grof, Beyond the brain: Birth, death and transcendence in psychotherapy).(pol. "Poza mózg. Narodziny, Śmierć i Transcendencja w psychoterapii")

Osoba, która doświadczyła przeżycia z pogranicza śmierci, zeznała:

„Próbowałam powiedzieć swojemu pastorowi, ale powiedział mi, że to tylko halucynacje, więc się zamknęłam." (Raymond Moody Life After Life: The investigation of a Phenomenon — Survival of Bodily Death p 86). (poi."Zycie po życiu")

Jeśli tylko burzliwe wydarzenia dotyczące rozwoju osobistego i te, które wskazują na zaburzenia umysłowe można by było rozróżnić, sytuację ludzi w kryzysie duchowym można by było polepszyć stosując odpowiednie leczenie, zgodne z ich potrzebą wyrażenia i integracji symptomów fizycznych, psychopatologicznych i duchowych, (zob. Lekcja V Zróżnicowana diagnoza)

Źródła:
[1] Assagioli, R. (1939). Self-realization and psychological disturbances. In S. Grof & C. Grof (Eds.), Spiritual emergency: When personal transformation becomes a crisis, Los Angeles: Tarcher.
[2] David Steindl-Rast cited in Bragdon, E. (1993). A sourcebook for helping people with spiritual problems. Aptos, CA: Lightening Up Press, p. 18.
[3] Silverman, J.(1967). Shamans and acute schizophrenia. American Anthropologist, 69(1), 21-31.
[4] Boisen, A. T.(1962), The exploration of the inner world. New York: Harper and Row.
[5] Dąbrowski, K. (1964). Positive disintegration. Boston: Little Brown.
[6] Elienberger, H. (1970). The discovery of the unconscious. New York: Basic Books.
[7] Laing, R.D. (1972). Metanoia: Some experiences at Kingsley Hall, London. In H. M. Ruitenbeck (Eds.), Exploring Madness (pp. 113-121). Monterey, CA: Brooks/Cole.
[8] Perry, J. (1974). The far side of madness. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
[9] Bergin, A. (1991). Values and religious issues in psychotherapy and mental health. American Psychologist, 46(4), 394-403.
[10] Greyson, B., & Harris, B. (1987). Clinical approaches to the near-death experience. Journal of Near-Death Studies, 6(1), 41-52.

Idź do góry

---

Lekcja 3.2 Typologia problemów duchowych
Rodzaje problemów duchowych
Typologia rodzajów problemów duchowych jest dopiero w fazie początkowej. W pewnym stopniu wszystkie proponowane dotychczas typologie się pokrywają. Mimo ludzkiego zamiłowania do porządku, natura zazwyczaj nie dzieli zjawisk na dokładne kategorie. Zdarzają się przypadki ludzi w kryzysie, które mają elementy kilku doświadczeń, opisanych w tej książce. W „Myths in Mental Illness" opisałem przypadek, który miał elementy zarówno mistycznego jak i wizjonerskiego doświadczenia. Mój własny kryzys duchowy z kolei był mieszanką kryzysu szamańskiego i doświadczenia mistycznego.

Występuje jednak wystarczająca regularność w przypadkach, by stworzyć kategorie tych doświadczeń. Nikt nie twierdzi, że te doświadczenia są „obiektywnie prawdziwe".
W tym podręczniku, stosujemy następującą typologię:
• Doświadczeniamistyczne.
• Doświadczeniazpograniczaśmierci.
• Medytacjaipraktykaduchowa.
• Doświadczeniaparapsychologiczne.
• Doświadczeniawizjonerskie.
• Doświadczeniaszamańskie.
• Doświadczeniespotkaniazkosmitami.
• Doświadczeniaopętania.
Inne typologie zostały rozwinięte przez Stanislava i Christine Grof i Spiritual Emergency Network.

TYPES DEVELOPED BY THE GROFS
In Spiritual Emergency: When Personal Transformation Becomes a Crisis, Stanislav and Christina Grof describe the following spiritual emergencies:

• Shamanic crises
• Kundalini awakening
• Peak experiences
• Renewal through return to the center
• Psychic opening
• Past life experiences
• Channeling
• Near-death experiences
• Encounters with UFOs
• Possession states

Idź do góry

---

Lekcja 3.3 Doświadczenie mistyczne
Opis
Doświadczenie mistyczne i psychopatologia
Związane z tym problemy kliniczne
Terapia
Przykłady przypadków
Biblioteka internetowa

Opis
Definicje doświadczenia mistycznego, zastosowane w badaniach i publikacjach klinicznych różnią się w znacznym stopniu, zaczynając od

– „wstrząs całej osobowości" (E. Neumann, w „The Mystic Vision")

do definicji, zawierających

– „codzienny mistycyzm" (B. Scharfstein, „Mystical Experience")

W ocenie klinicznej, doświadczenie mistyczne może być widziane jako przejściowe,
nadzwyczajne doświadczenie, odznaczające się:
– poczuciem jedności;
– poczuciem harmonijnego związku z boskością;
– euforią;
– poczuciem poznania (dostęp do ukrytego wymiaru duchowego); – utrata funkcjonowania ego;
– zmiany w postrzeganiu czasu i przestrzeni;
– poczucie utraty kontroli nad wydarzeniem.
(zob. rozdz. Kilka definicji mistycyzmu)

Dla Williama Jamesa doświadczenie mistyczne było sednem religii i wierzył on, że takie doświadczenie znajdowało się u podstaw wszystkich religii świata.

Można powiedzieć, że osobiste doświadczenie religijne ma swoje korzenie i esencję w mistycznych stanach świadomości. („Doświadczenia religijne" ang.„Varietes of Religious Experience")

Mistyczne doświadczenia i psychopatologia
Badania oceniające częstotliwość występowania doświadczeń mistycznych u wszystkich ludzi wskazują na to, że istnieje tendencja rosnąca przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Obecnie ponad połowa ludzi odpowiedziała twierdząco na pytanie ankiety Gallupa:

Czy kiedykolwiek byłeś/aś świadom(a), lub pod wpływem, obecności lub mocy (niezależnie czy dla Ciebie to jest Bóg, czy nie) która różni się od twojego codziennego 'ja'?
1973: 27%
1986: 42%
1990: 54% (Gallup [1], [2])

Skoro większość dorosłej populacji miała takie doświadczenia, okazują, się one raczej normalnymi zjawiskami niż patologicznymi. Ostatnie badania potwierdziły, że większość lekarzy nie uważa mistycznych doświadczeń za patologiczne [3]. W jakimś stopniu odzwierciedla to zmianę, przypisywaną częściowo Abrahamowi Masłowowi, odkrywcy psychologii humanistycznej w latach 60., a później również psychologii transpersonalnej. Opisał doświadczenie mistyczne jako aspekt codziennego funkcjonowania psychologicznego:

Jest bardzo możliwe, wręcz pewne, że te starsze stwierdzenia [mistycznych doświadczeń], opisane jako nadnaturalne objawienie, były tak naprawdę całkowicie naturalnymi, ludzkimi doświadczeniami szczytowymi, które dziś mogłyby być z łatwością zbadane. (Abraham Maslow Religions, Values, and Peak Experiences p. 20)

Lecz dawniej teoria zdrowego umysłu i systemów klasyfikacji diagnostycznej zazwyczaj ignorowały lub patologizowały intensywne religijne i duchowe doświadczenia. Literatura medyczna opisywała doświadczenia mistyczne jako symptomy
– regresji ego;
– psychozy „z pogranicza" (borderline); – epizodu psychotycznego;
– dysfunkcji płatu skroniowego.
(zob. Lukoff D, Lu F, Turner R. "Toward a more culturally sensitive DSM-IV: Psychoreligious and psychospiritual problems")

Freud zredukował "doświadczenie oceaniczne (oceanic)" mistyków do „dziecięcej bezradności" i „regresji do początkowego narcyzmu" w „Civilization and Its Discontents".

W przeciwieństwie do Freuda, inni teoretycy postrzegali doświadczenie mistyczne jako znak zdrowia i przedsionek prowadzący do transformacji, np. CG. Jung, (zob "Psychologia a religia) and Evelyn Underhill (see Mysticism: The Nature and Development of Spiritual Consciousness),

Co więcej, badania wykazały, że ludzie mający doświadczenia mistyczne mieli mniejszy wskaźnik psychopatologiczności i większy jeśli chodzi o psychologiczny dobrostan niż kontrolowanie, (zob. The Psychology of Religion: An Empirical Approach by Ralph W. Hood, Editor).

Wiele współczesnych grup religijnych, np. wyznawcy Maharadży, kultywuje doświadczenie mistyczne.

Tak jak w przypadku dotkliwego halucynogennego epizodu, doświadczenia mistyczne są głównym czynnikiem nawrócenia niektórych zwolenników na Misję Boskiego Światła. [3], s.281

Te wydarzenia trwały z reguły 1-3h. Takie zachowanie i stany umysłu wydają się psychotyczne, lecz rozgrywają się w kontekście kulturowym, który promuje takie doświadczenia. Podobnie Ram Dass, kiedyś psycholog, teraz przewodnik duchowy, opisuje jednostki w stanie. „ZA TRUCIA- BOSKIEGO" „GOD-INTOXICA TED", biorące (pod nadzorem mistrza) udział w programie szkoleniowym dot. doświadczeń mistycznych.

Powiązane problemy kliniczne
Istnieją przypadki, kiedy doświadczenia mistyczne są przykre i niepokojące. Badania wykazały, że 4.5% klientów terapeutów poruszyło podczas terapii problem doświadczenia mistycznego. (4).

Mistyczne doświadczenia mogą być przytłaczające dla osób, które nie mają jeszcze silnego poczucia własnego „ja". Mogą czuć się przestraszeni i zagubieni przez nagły napływ świadomości duchowej. Roberto Assagioli, znany jako twórca psychosyntezy, opisał problem kliniczny:

Osobowość nie jest w stanie właściwie zasymilować przypływu energii i światła. Zdarza się to, na przykład;
– gdy Intelekt nie jest rozwinięty;
– gdy emocje i wyobraźnia są niekontrolowane;
– gdy system nerwowy jest zbyt wrażliwy lub
– gdy energia duchowa jest przytłaczająca w swojej nagłości i
intensywności.
(Self-realization and psychological disturbances in Spiritual Emergency: When Personal Transformation Becomes a Crisis by Stanislav Grof and Christina Grof, p. 34-5)

Jednak istnieje kilka podobieństw między mistycznymi, a psychotycznymi doświadczeniami, opisywanymi przez ludzi.
– Uczucie bycia przeniesionym poza własne Ja" do nowej sfery. – Uczucie jedności z boskością.
– Poczucie uniesienia i euforii.
– Podwyższone poczucie świadomości.
– Utrata granic obiektu „ja" (self - object).
– Silne poczucie poznania.
– Zniekształcenie poczucia czasu.
– Zmiany w percepcji (synestezja, tłumienie, wywyższenie). – Halucynacje.
(Buckley, P. Mystical experience and schizophrenia)

---

ZAGADNIENIE 12 WYMAGANE DO QUIZU Tematy
Uczucie jedności z boskością zdarza się:
a) częściej w doświadczeniach mistycznych
b) częściej w psychozie
c) zarówno w dośw. mistycznych jak i w psychozie
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie:


---

Halucynacje w doświadczeniach mistycznych są częściej wizualne niż słuchowe. W obydwu przypadkach, wspólne jest uczucie widzenia światła i bycia przez nie otoczonym.

Komputerowa analiza treści porównująca opisy schizofrenii, doświadczeń z halucynogennymi narkotykami, i doświadczeń mistycznych z autobiograficznymi opisami jako kontrolowane również dostarcza wskazówek dla zróżnicowanej diagnozy:
• Tematy dot. schizofrenii podkreślają tematy chorobowe/dewiacyjne.
• Opisy halucynogenne podkreślają zmienione doświadczenia czuciowe.
• Mistyczneopisykoncentrująsięnatematach religijnych/duchowych.
• Normalne kontrolowane jednostki podkreślają tematy adaptacyjne i interpersonalne.
(Oxman TE, Rosenberg SD, Schnurr PP, Tucker GJ, Gala G, The language of altered states)

---

ZAGADNIENIE 13 WYMAGANE DO QUIZU Tematy
Oxman w „The language of altered states" odkrył, że tematy związane z chorobą są bardziej charakterystyczne dla doświadczeń mistycznych niż schizofrenicznych.
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

To sugeruje, że treść/zawartość może być użyta jako przewodnik w zróżnicowanej diagnozie. Fenomenologiczne pokrywanie się z jednym z typów problemów duchowych jest pierwszym kryterium zróżnicowanych kryteriów diagnostycznych, opisanych w Lekcji 5.

To, co może być ryzykowne to wyolbrzymione ego następujące po doświadczeniu mistycznym, kiedy to jednostka rozwija wielkie wierzenia lub nawet urojenia o ich własnym duchowym osiągnięciu i poziomie. Wielu teoretyków postrzegało to jako „ryzyko zawodowe" związane z poszukiwaniem doświadczenia duchowo odmieniającego.

Istota powołania/wezwania zawiera zapach rozdmuchania – lub, jak to określa Zen – „smród oświecenia / śmierdzące oświecenie” (z ang. stinking enlightment).
(Gary Rosenthal in Spiritual Choices: The Problems of Recognizing Authentic Paths to Inner Transformation)

Jung także uważał wyolbrzymienie jako ryzyko praktyk duchowych:

Mówimy o stanie poszerzenia osobowości poza granice indywidualne, innymi słowy bycie „nadętym"... Wyolbrzymienie nie ma nic wspólnego z rodzajem wiedzy, ale jakakolwiek nowa wiedza może tak owładnąć słaby umysł, że nic więcej poza tym nie widzi i nie słyszy. Jest jak zahipnotyzowany i wierzy, że rozwiązał zagadkę wszechświata. Portable Jung

Sam doświadczyłem czegoś takiego w trakcie kryzysu duchowego, kiedy wierzyłem, że jestem nowym wcieleniem Buddy i Chrystusa, (zob. historię mojego przypadku)

Leczenie
Tak jak przy innych rodzajach kryzysu duchowego, jednostki w trakcie intensywnego mistycznego doświadczenia były leczone, podczas gdy można było użyć mniej rygorystycznych metod. Według niektórych, mistyczne doświadczenie jest przeciwwskazaniem do brania leków:

Fenomenologiczne pokrywanie się niektórych aspektów mistycznego doświadczenia i schizofrenii (...) sugeruje, że występowanie podobnego zjawiska u schizofreników może wskazywać pacjentów, którzy nie powinni otrzymywać leków. (Mystical experience and schizophrenia p. 430).

Najtrudniejszym elementem opieki klinicznej jest rozpoznanie i zdiagnozowanie przypadków, zawierających mistyczne epizody. Terapia pomagająca osobie w zintegrowaniu doświadczenia mistycznego powinna następować wg wskazówek opisanych w Lekcji 6.

Przykłady przypadków
Kanadyjski psychiatra Richard Burke.
Jego osobiste doświadczenie mistyczne zawarte jest w jego książce z dziedziny psychologii religii, Cosmic Consciousness.

Myths in Mental Illness by David Lukoff, PhD
Przypadek Howarda, hospitalizowany podczas Mentalnej Odysei (Mental Odyssey)

Biblioteka internetowa religii i duchowości
Biblioteka internetowa religii i duchowości zawiera artykuły na temat doświadczeń mistycznych i odsyłaczy do tekstów źródłowych na temat mistycyzmu.

Źródła:
[1] Gallup, G., (1987) The Gallup poll: Public Opinion 1986., Wilmington, DE: Scholarly Resources.
[2] Gallup 1990 This survey data was obtained directly from the Gallup Organization. Source Document: Gallup Poll-A.I.P.O. JUN 1990.
[3] Buckley, P. and Galanter, M. (1979). Mystical experience, spiritual knowledge, and a contemporary ecstatic religion. British journal of Medical Psychology, 52, 281-289,
[4] Lannert, J. (1991). "Resistance and counter-transference issues with spiritual and religious clients." Journal of Humanistic Psychology 31(4): 68-76.

Idź do góry

---

Lekcja 3.4 Doświadczenie śmierci (NDE)
Opis
NDE a psychopatologia
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
Doświadczenie śmierci (NDE) jest subiektywnym wydarzeniem doświadczanym przez osoby, które otarły się o śmierć, u których stwierdzono zgon i nagły powrót do życia, lub które przeżyły potencjalnie śmiertelną sytuację i udało im się ujść bez szkód. Dr Raymond Moody w 1975jako pierwszy zwrócił powszechną uwagę ludzi na doświadczenia śmierci, w swojej książce Life After Life (Życie po życiu). Od tego czasu doświadczenia śmierci stały się przedmiotem znacznych badań naukowych.

NDE jest psychologicznym zjawiskiem, które można jasno zidentyfikować następującymi cechami:

Charakterystyczna sekwencja etapów w czasie: - spokój i zadowolenie;
- oddzielenie od fizycznego ciała;
- wejście w przejściowy rejon ciemności;
- widzenie olśniewającego światła;
- przejście przez światło do innego wymiaru egzystencji.

Grupa subiektywnych czynników:
- silny pozytywny afekt;
- oddzielenie od fizycznego ciała;
- elementy transcendentne lub mistyczne.

Osoba zwykle czuje bezwarunkową akceptację i wybaczenie przez źródło miłości. Zjawisko przeglądu życia jest również częste i osoba powraca z poczuciem misji lub z „wizją”, wierząc, że w tym życiu jest nadal wiele do zrobienia.

Nowoczesna technologia medyczna powoduje, że wiele osób doświadcza NDE. Doświadczenie śmierci zgłaszane jest przez ok. 35% osób, które otarły się o śmierć. Gallup Polls szacuje, że ok. 5% dorosłej populacji amerykańskiej, czyli ok. 13 milionów dorosłych Amerykanów, doświadczyło NED, przynajmniej w kilku aspektach opisanych powyżej, co czyni to wszechobecne zjawisko klinicznie znaczące. (Zobacz The International Assocaition for Near-Death Studies).

NDE a psychopatologia
W propozycji nowej kategorii diagnostycznej przedstawionej grupie roboczej DSM-IV, Problemy Religijne lub Duchowe, NDE zostało użyte jako przykład problemu duchowego wymagającego klinicznej uwagi, ale nie będącego zaburzeniem psychicznym. Niepatologiczna natura NDE jest udokumentowana przez rosnącą literaturę dotyczącą jego następstw, szczególnie pozytywnej postawy i zmiany wartości, przemiany osobowości, oraz duchowego rozwoju.

Typowa osoba, która miała doświadczenie śmierci wychodzi z tego z podwyższonym poczuciem docenienia życia, zdeterminowana, aby przeżyć swoje życie w pełni. Ma poczucie powtórnego narodzenia się i odnowione poczucie celu swojego życia. Jest bardziej refleksyjna i chętna do zgłębienia tego wewnętrznego doświadczenia. Czuje, że jest silniejsza, bardziej pewna siebie i bardziej elastyczna w dostosowywaniu się do wymogów życia. Osoba taka ceni i kocha pomaganie innym, a materialne wygody nie są już tak ważne. Staje się bardziej współczująca dla innych i łatwiej akceptuje ich bezwarunkowo. Zdobywa poczucie tego, co jest ważne w życiu i stara się według tego żyć. (Kenneth Ring, Heading Toward Omega: In Search of the Meaning of the Near-Death Experience, str. 157-8).

Dr Kenneth Ring przeprowadził badania dotyczące NDE, na podstawie których niniejsze podsumowanie się opiera. Wg badań, zmiany te następują w ciągu 5 lat i stają się stabilne z czasem. (Zobacz „After-effects of Near-death States” na temat rozległego badania dokumentującego psychologiczne i fizjologiczne zmiany).

Dr Charles Tart przyjmuje, że doświadczenie istnienia w formie, która wydaje się częściowo lub całkowicie niezależna od ciała (jak to zdarza się w NDE i innych zmienionych stanach świadomości) stanowi najbardziej bezpośrednią wiedzę na temat przeżycia jaką człowiek może mieć. Podczas gdy temat ten nie jest częścią tego kursu, NDE przedstawia poważne wyzwanie dla badań nad świadomością i ujawnia sprawy wielkiej ważności z punktu widzenia życia jednostki, jak również całej ludzkości.

Powiązane problemy kliniczne
Niezależnie od ogólnie pozytywnych efektów, znaczące trudności wewnątrz psychiki oraz w relacjach z ludźmi często pojawiają się po przebudzeniu się z NDE.

Do problemów wewnątrzpsychicznych związanych z NDE należą:

• Złość lub depresja dotyczące utraty stanu doświadczenia śmierci.
• Trudność w pogodzeniu NDE z dotychczasowymi wierzeniami religijnymi, wartościami i stylem życia.
• Nadmierne identyfikowanie się z doświadczeniem.
• Lęk o to, że NDE może być oznaką psychicznej niestabilności.

Do problemów w związkach z ludźmi związanych z NDE należą:

• Trudność w pogodzeniu zmian zachowania z oczekiwaniami rodziny i przyjaciół.
• Poczucie odizolowania od tych, którzy nie mieli takiego doświadczenia.
• Strach przed wyśmianiem i odrzuceniem przez innych.
• Trudność w przekazaniu znaczenia i wpływu NDE.
• Trudność w utrzymaniu ról życiowych sprzed doświadczenia, które nie mają już takiego samego znaczenia.
• Trudność w pogodzeniu pełnych ograniczeń relacji ludzkich z bezwarunkową relacją doświadczoną podczas NDE.
  

(Greyson B, The near-death experience as a focus of clinical attention)

Niektóre NDE mogą być mocno destabilizujące i spełniają kryteria DSM-IV Zaburzenia przystosowania. (Greyson B, Bush NE, Distressing near-death experience).

Bezpośrednio po doświadczeniu śmierci, wiele osób zmaga się ze strachem z powodu niestabilności psychicznej oraz lękiem przed odrzuceniem i wyśmianiem przez rodzinę i przyjaciół. Jedna osoba powiedziała, „Żyłam z tym [NDE] przez trzy lata nikomu o tym nie mówiąc, gdyż nie chciałam, aby założono mi kaftan bezpieczeństwa”. Inna osoba odkryła, że „Po tym co się stało [NDE] próbowałem o tym powiedzieć innym, ale oni automatycznie określili mnie jako szaleńca” (Raymod Moody Life After Life: The Investigation of a Phenomenon – Survival of Bodily Death, str. 86). Wiele osób nie rozmawia o NDE z przyjaciółmi czy profesjonalistami, gdyż boją się odrzucenia, wyśmiania lub ocenienia jako psychotyczni czy histeryczni.

Na dodatek, osoby, które opowiedziały o swoim doświadczeniu profesjonaliście, często uzyskały negatywną reakcję. Raymond Moody przytacza następujące przykłady: pewna kobieta powiedziała „Próbowałam powiedzieć o tym swemu duchownemu, ale on stwierdził, że doznałam halucynacji, więc przestałam” (str. 86). Pacjent na chirurgii opisał, „Próbowałem powiedzieć pielęgniarkom o tym co się stało, kiedy się przebudziłem ale one powiedziały, abym o tym nie mówił, gdyż to mi się tylko wydawało” (str. 87). Life After Life: The Investigation of a Phenomenon — Survival of Bodily Death.

Długi czas przystosowania się do doświadczenia śmierci może również powodować problem. Greyson [1] opisuje taki przypadek:

24-letni student geologii przeżył doświadczenie śmierci, kiedy prawie utonął w wieku 17 lat. W ciągu następnych 7 lat, doświadczał niezwykłych psychologicznych zjawisk, z powodu których zaczął szukać leczenia. Podczas NDE życie z dzieciństwa przewinęło mu się przed oczami włącznie ze scenami, których nie rozpoznawał. Po tym, jak niektóre z tych scen zaistniały naprawdę dokładnie tak, jak zobaczył to w widzeniu, zaczął się obawiać, że niektóre z bolesnych scen, które jeszcze się nie stały, będą musiały w końcu się stać, tak jak mu to przeznaczone. Zgłosił się na terapię z powodu lęku związanego z owymi pozornie nieuchronnymi zdarzeniami, oraz desperacji wynikającej z poczucia utraty kontroli nad swym losem.

W tym przypadku, psychologiczny konflikt klienta nie został przypisany zaburzeniu psychicznemu, gdyż była to długoterminowa manifestacja psychologicznego wzburzenia związanego z uprzednim NDE. Sprawa znaczenia jasnowidztwa klienta (widzenia przyszłości) wzbudziła w nim wątpliwości co do wartości jakie wyznawał („utrata kontroli nad swym losem”), stąd diagnoza kwalifikująca jako Problem Religijny lub Duchowy.

Leczenie
Doświadczenia duchowe jakie mają miejsce podczas NDE są często głównym tematem terapii. Jednak wcześniej posiadane wierzenia religijne nie mają wpływu prawdopodobieństwo lub głębokość doświadczenia śmierci. Zarówno ateista jak i pobożna i religijna osoba mają taką samą szansę na NDE, które wpłynie przemieniająco na ich życie.

Na szczęście, wiele opublikowanych artykułów naukowych oraz bezpośrednie świadectwa osób, przyczyniły się do wzrostu wrażliwości na te doświadczenia. NDE rozpoznane jest jako dość powszechne zjawisko na dzisiejszych oddziałach intensywnej terapii, jak również potrzeba rozróżnienia NDE od psychozy mającej miejsce na intensywnej terapii (jako efekt uboczny agresywnego leczenia). Przy tej większej świadomości, oddziały intensywnej terapii rzadziej będą „leczyć” NDE lekarstwami antypsychotycznymi. Dr Bruce Greyson spodziewa się, że ten problem kliniczny zostanie potraktowany w przyszłości z większą uwagą:

Uwzględnienie nowej kategorii w DSM-IV umożliwia rozróżnienie NDE i podobnych doświadczeń od zaburzeń psychicznych i może zachęcić badania nad bardziej efektywnymi strategiami leczenia. (The near-death experience as a focus of clinical attention, str. 327). Terapeuci pracujący z osobami, które przeszły przez NDE, mogą skorzystać z interwencji opisanych w Lekcji 6.

Przykłady przypadków
Strona towarzystwa International Association for Near-Death Studies zawiera wiele przykładów przypadków NDE, włączając w to przypadek zatytułowany My Spiritual Enlightenment (Moje duchowe oświecenie).

Biblioteka stron internetowych religii i duchowości
Biblioteka stron internetowych religii i duchowości zawiera podsumowania naukowych odkryć dotyczących następstw NDE, przekonań religijnych na temat śmierci i życia po śmierci, oraz interpretacji NDE przez różne grupy religijne. Zawiera również sprawozdania osobiste i organizacje NDE.

Źródła:
1 Greyson, B. and Harris, B. (1987). Clinical approaches to the near-death experience, Journal of Near-Death Studies, 6(1), 41-52.

---

ZAGADNIENIE 14 WYMAGANE DO QUIZU
Technologia medyczna
Który z rodzajów problemów duchowych zdarza się częściej z powodu zaawansowanej technologii medycznej.
a) porwanie przez UFO,
b) kundalini,
c) NDE,
d) doświadczenia parapsychiczne
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie:


---

Idź do góry

---

Lekcja 3.5 Medytacja i praktyki duchowe
Opis
NDE a psychopatologia
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
Problemy związane z praktykami duchowymi
W DSM-IV problemy duchowe zdefiniowane są jako niepokojące doświadczenia wynikające z relacji jaką osoba ma z istotą lub siłą transcendentną, ale niekoniecznie mające związek ze zorganizowanym kościołem lub instytucją religijną. Niekiedy doświadczenia takie mogą być rezultatem intensywnego zaangażowania w duchową praktykę, jaką jest joga. Propozycja tej nowej kategorii diagnostycznej wypłynęła od klinicystów transpersonalnych, których uwaga zwrócona była początkowo na kryzys wyzwolony przez medytację i inne praktyki duchowe.

Związek między praktykami duchowymi a problemami psychologicznymi zauważył po raz pierwszy Assagioli [1], który opisał zjawisko stawania się wyższościowym i wielkościowym przez osoby przechodzące przez intensywne duchowe doświadczenia:

Przypadki takiego zamętu nie są takie rzadkie wśród ludzi, którzy doznali olśnienia przez kontakt z prawdami zbyt wielkimi lub energiami zbyt potężnymi, aby ich psychiczne możliwości mogły to ogarnąć, a ich osobowości zasymilować. (str. 36)

Wzrost zainteresowania na początku lat 60tych azjatyckimi praktykami duchowymi, takimi jak medytacja, joga, tai chi, oraz eksperymentowanie z substancjami psychodelicznymi doprowadziło do wzrostu osób doświadczających duchowych problemów i kryzysów z tym powiązanych.

Kiedy nowicjusze nie mający odpowiedniej wiedzy lub przewodnictwa zaczynają naiwnie i beztrosko angażować się w doświadczenia mistyczne, igrają z ogniem. Niebezpieczeństwo istnieje na fizycznym i psychologicznym poziomie, a także na poziomie rozwoju duchowego. Podczas gdy duchowi mistrzowie od tysięcy lat ostrzegają swych uczniów przed niebezpieczeństwem bawienia się z doświadczeniami mistycznymi, dzisiejsza duchowa scena jest jak sklep z cukierkami, gdzie każdy zwyczajny duchowy "turysta" może popróbować "dobroci", które mają zapewnić różnorodne uniesienia mistyczne. (Halfway Up the Mountain: The Error of Premature Claims to Enlightenment, Mariana Caplan).

Dr Stuart Sovatsky, dyrektor Kliniki Kundalini, zauważył, że prawdziwym doświadczeniom duchowym mogą towarzyszyć trudności: "Niektóre problemy powstają jako rezultat najbardziej obiecujących duchowych doświadczeń, co jest dobrze udokumentowane w różnych religiach i musi to być również uwzględnione." (Word from the Soul: Time, East/West Spirituality, and Psychotherapeutic Narrative).

Stanislav i Christina Grof wprowadzili zwrot "kryzys duchowy" i w 1980 założyli Spiritual Emergency Network (SEN - Sieć Kryzysu Duchowego), w celu zidentyfikowania osób doświadczających psychologicznych trudności związanych z duchowymi praktykami i spontanicznymi doświadczeniami duchowymi. SEN kieruje również osoby z takimi problemami do odpowiednich terapeutów.

Istnieją spontaniczne ponad-przeciętne stany, które na zachodzie postrzegane i traktowane są jako psychozy i leczone głównie przy pomocy lekarstw tłumiących. Jednak jeśli przyjrzymy się wynikom badań nad stanami ponad-przeciętymi, a także innym tradycjom duchowym, zobaczymy, iż powinno to zostać potraktowane jako kryzys transformacji lub kryzys duchowego otwarcia. Powinno to być wspierane, a nie tłumione. Jeśli doświadczenia te zostaną prawidłowo zrozumiane i wspierane, stają się one drogą do uzdrowienia i transformacji. (Wywiad ze Stanislavem Grofem)

Problemy związane z medytacją
Praktykowanie intensywnej medytacji może spowodować spędzanie wielu godzin dziennie w medytacji, niekiedy przez tygodnie lub miesiące. Tradycje azjatyckie rozpoznają wiele pułapek, jakie mogą się pojawić przy praktykowaniu intensywnej medytacji, jak zmieniona percepcja, która może być przerażająca, a także "fałszywe oświecenia" i towarzyszące im zachwycające lub straszne wizje. Epstein (1990)[2] opisuje "specyficzne zaburzenie psychiczne, które Tybetańczycy nazywają 'sokrlung:

zaburzenie 'życiodajnego wiatru, który wspiera umysł', mogące pojawić się w konsekwencji ... zbyt wielkiego i obsesyjnego wysiłku mającego na celu osiągnięcie przepływu świadomości z chwili na chwilę. (str. 27).

Kiedy azjatyckie praktyki medytacyjne zostają przeszczepione na grunt Zachodu, podobny problem może się pojawić. Zaburzenia lękowe, dysocjacja, depersonalizacja, zmienione postrzeganie, pobudzenie, a także napięcie mięśniowe to objawy, jakie zauważono u osób praktykujących medytację na Zachodzie (Walsh R, Roche L. Precipitation of acute psychotic episodes by intensive meditation in indivuduals with a history of schizphrenia. - Występowanie ostrych epizodów psychotycznych w intensywnej medytacji u osób z historią schizofrenii). Jednak Walsh i Roche zauważają, że "takie zmiany niekoniecznie muszą być patologiczne i częściowo mogą odzwierciedlać zwiększoną wrażliwość" (str. 1086). DSM-IV podkreśla potrzebę rozróżnienia między psychopatologią a doświadczeniami wynikającymi z medytacji.

Dobrowolne indukowanie doświadczeń depersonalizacji lub derealizacji są częścią praktyk medytacji i transu, które obecne są w wielu religiach i kulturach i nie powinno być mylone z zaburzeniem depersonalizacji. (str. 488)

---

ZAGADNIENIE 15 WYMAGANE DO QUIZU
Medytacja
Intensywne praktyki medytacyjne mogą prowadzić do:
a) uczucia depersonalizacji,
b) zaburzeń lękowych,
c) dezorientacji,
d) wszystkie powyższe
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie:


---

Yoga i kundalini
W tradycji hinduskiej uważa się, że kundalini jest energią duchową znajdującą się u podstawy kręgosłupa. Kiedy zostaje przebudzona przez praktyki takie jak yoga, zaczyna się wznosić w górę kręgosłupa jak wąż, od kości ogonowej do szczytu głowy i otwiera po drodze psychiczne centra czakr.

Kiedy czakra zostaje otwarta, pojawiają się nowe poziomy świadomości. Ponieważ świadomość u większości ludzi jest dość ograniczona, otworzeniu czakr towarzyszy poszerzenie świadomości i oczyszczenie z ograniczeń i nieczystości korespondujących z każdą czakrą. (Brant Cortright, PhD, Psychotherapy and Spirit, str. 161 - Psychoterapia i duch).

Kiedy kundalini podnosi się, towarzyszą temu różne symptomy:

• wrażenie gorąca;
• drżenie;
• niekontrolowany śmiech lub płacz;
• mówienie językami;
• nudności, biegunka lub zatwardzenie;
• sztywność lub utykanie;
• zwierzęce odgłosy lub ruchy.

Rozbudzenie kundalini zdarza się najczęściej jako niezamierzony efekt uboczny yogi, medytacji, chi kung, czy innych intensywnych praktyk duchowych. Niektórzy teoretycy biorą pod uwagę innego rodzaju aktywacje, jak psychoterapia, poród, nieodwzajemniona miłość, celibat, głęboki żal, wysoka gorączka, a także odurzenie narkotykami. Niektórzy uważają, że przebudzenie kundalini może zdarzyć się spontanicznie bez wyraźnego powodu.

Dr Bonnie Greenwell jest terapeutką transpersonalną, która koncentruje się na problemach przebudzenia kundalini. Zgadzam się z jej poglądem, że termin kundalini jest najbardziej stosowny do problemów szczególnie związanych z praktykami duchowymi. Podczas gdy dr Greenwell badała przypadki, w których występowały symptomy takie, jak drżenia w nocy, co może pojawić się jako przebudzenie kundalini, powiedziała,

Jeśli osoba przedstawiła mi opis doświadczenia przebudzenia, lub jeśli regularnie ćwiczyła medytację, yogę, czy sztuki walki, czy też doznała silnych stanów medytacyjnych, w których wyszła poza koncentrację i przeszła do bezruchu lub poczucia jedności, wtedy jak najbardziej rozważyłabym wystąpienie kundalini. (Kundalini Quest)

Towarzyszące problemy kliniczne
Derealizacja i depersonalizacja mogą pojawić się przy intensywnej medytacji. Najczęściej symptomy te zanikają, jeśli praktyka zostanie przerwana, jak stało się to w przykładzie podanym poniżej, w sekcji Leczenie. Medytacja może wyzwolić epizody psychotyczne u pacjentów ze schizofrenią mających aktywne psychotyczne symptomy. (Walsh R, Roche L. Precipitation of acute psychotic episodes by intensive meditation in individuals with a history of schizophrenia. Am J Psychiatry. 1979 Aug;136(8):1085-6)

Z drugiej strony, autor tego kursu rozwinął wielomodalny holistyczny program leczenia w stanowym szpitalu psychiatrycznym dla pacjentów ze schizofrenią, w który włączona jest medytacja i nie spowodowało to żadnych niekorzystnych efektów. Stosował również medytację z pacjentami w szpitalu wojskowym w San Francisco. (Lukoff D, Wallace CJ, Liberman RP, Burke K. A holistic program for chronic schizophrenic patients. Schizophr Bull. 1986;12(2):274-82.)

Przebudzenie kundalini może przypominać wiele zaburzeń, zarówno medycznych jak i psychiatrycznych. Symptomy mogą wyglądać jak zaburzenia dysocjacyjne, epilepsja, problemy z kręgosłupem lędźwiowym, stwardnienie rozsiane, atak serca lub zapalenie narządów miednicy mniejszej. Emocjonalna reakcja na przebudzenie kundalini może być mylona z zaburzeniami związanymi z lękami, depresją, agresją oraz syndromami organicznymi.

Dr Bonnie Greenwell przeprowadziła badania do pracy doktorskiej na osobach, które doświadczyły przebudzenia kundalini. W swej książce Energies of Transformation: A Guide to the Kundalini Process (Energie transformacji: podręcznik procesu kundalini) podsumowała zjawiska kliniczne, jakie zaobserwowała. Opisała kilka cech przebudzenia kundalini, których doświadczyły osoby uczestniczące w jej badaniach:

Ruch prany lub krija
Prana jest hunduskim słowej określającym energię życiową. Kiedy intensywna energia wędruje przez ciało i oczyszcza fizjologiczne blokady, niektóre osoby doświadczają wtedy intensywnych, szarpiących ruchów ciała, włączając w to drżenia, wibracje, spazmy i skurcze.

Zjawiska yogiczne
Niektóre osoby są w stanie wykonać pozy yogi czy układy rąk w mudrach, których wcześniej się nie uczyli lub nie byli w stanie wykonać w normalnym stanie świadomości. Może się pojawić niezwykłe oddychanie, szybkie, powolne lub płytkie oddechy.

Objawy fizjologiczne
Przebudzenie kundalini często powoduje niezwykłe fizjologiczne objawy, które wyglądają jak problemy z sercem, kręgosłupem, przewodem pokarmowym lub neurologiczne. Wewnętrzne wrażenie palenia, przewrażliwienie na bodźce, nadaktywność lub letarg, duża różnorodność w zakresie seksualnego pożądania, a nawet spontaniczny orgazm.

Wstrząs psychologiczny
Huśtawka emocjonalna może przejawiać się od uczuć lęku, winy i depresji (z napadami płaczu), do współczucia, miłości i radości.

Doświadczenia pozazmysłowe
Niektóre osoby doświadczają wizji światła, symboli, duchowych bytów. Doznania słuchowe dotyczą słyszenia głosów, muzyki, wewnętrznych dźwięków lub mantr. Może dojść do zakłóceń w odczuwaniu ciała wewnętrznego, włączając w to utratę poczucia Ja jako ciała, lub doświadczenia poza ciałem.

Zjawiska parapsychiczne
Osoba może doświadczyć prekognicji, telepatii, psychokinezy, widzenia aury czy zdolności uzdrawiania.

Mistyczne stany świadomości
Osoba może wejść w odmienne stany świadomości, w których bezpośrednio odczuwa jedność będącą u podstawy podzielonego świata, a także doświadcza głębokiego spokoju i pogody ducha. (dodatkowe szczegóły: dr Karin Hannigan).

Nagłe pojawienie się takich doświadczeń doprowadziło wiele osób, w badaniach Greenwell, do zakłopotania i dezorientacji. Przebudzenie kundalini jest prawdopodobnie najbardziej powszechnym typem kryzysu duchowego. Newsletter Sieci Kryzysu Duchowego donosi, że 24% telefonów interwencji kryzysowej dotyczy doświadczeń przebudzenia kundalini. [3] DSM-IV, dodatek I: Syndromy Związane z Kulturą, zalicza się tu "psychotyczne reakcje chi- kung", które podobne są do przebudzenia kundalini (qi-gong lub chi-kung to starożytna chińska praktyka medytacji w ruchu)

W przeciwieństwie do osób cierpiących na psychozę, osoby doświadczające kundalini,

• zwykle są bardziej obiektywne w stosunku do swojego stanu,
• komunikują się i współpracują sprawnie,
• oraz wykazują zainteresowanie dzielenia się swymi przeżyciami z ludźmi o otwartych umysłach,
• jak również rzadko uzewnętrzniają swe konflikty,
• odgrywając je w zachowaniu.

(Stanislav and Christina Grof, Spiritual Emergency: When Personal Transformation Becomes a Crisis - Kryzys duchowy: Kiedy transformacja osobista staje się kryzysem).

Dr Lee Sanella, Kundalini: Psychosis or Transcendence (Copyright © 1976) - książka do bezpłatnego pobrania z internetu (Kundalini: psychoza czy transcendencja).

Leczenie
Leczenie obejmuje zaniechanie praktyki duchowej, przynajmniej na jakiś czas, i zajęcie się alternatywnymi technikami mającymi na celu ugruntowanie się. Kornfield (1993), psycholog i doświadczony nauczyciel medytacji w następujący sposób opisuje przypadek duchowego kryzysu, który miał miejsce w trakcie prowadzonej przez niego medytacji:

Adept karate, który wykazywał się nadmiernym zaangażowaniem w ćwiczenia postanowił medytować przez dzień i noc bez przerwy. Kiedy wstał z medytacji, napełniony był ogromną ilością energii. Wszedł do sali jadalnej, w której siedziało 100 uczestników warsztatu i z potrójną szybkością zaczął wykonywać ćwiczenia karate. Po czym zaczął krzyczeć : „Kiedy patrzę na was, za każdym z was widzę grupę ciał symbolizujących wasze przeszłe wcielenia." Jako doświadczony nauczyciel medytacji, Kornfield rozpoznał, że zachowanie adepta było związane z praktyką medytacyjną niż było atakiem maniakalnym (kryteria, że mógł to być atak maniakalny były jak najbardziej spełnione poza czasem trwanie samego ataku). Grupa medytacyjna poradziła sobie z zaistniała sytuacją zakazując mu praktyki medytacyjnej przez jakiś czas. Miał on również biegać 10 mil rano i wieczorem. Zastosowano dietę, która zawierała czerwone mięso, które ma efekt ugruntowujący. Zalecono mu również częste branie kąpieli i prysznicu oraz prace w ogrodzie. Po trzech dniach, mógł znowu spać i zezwolono mu na medytowanie, ale w spokojnym tempie i z ostrożnością.
(przytoczone z A Path With Heart: A guide Through the Perils and Promises of Spirituals Life by Jack Kornfield pp. 131-132, (Ścieżka serca: Przewodnik po niebezpieczeństwach i obietnicach życia duchowego, Jack Kornfield strony 131-132)

Pomimo tego, że w niektórych przypadkach kryzys psychologiczny przypomina dokładnie epizod psychotyczny, podanie leków może skomplikować cały proces leczenia, (patrz leczenie farmakologiczne). Dr Greenwell sugeruje, że studiowanie kultury Wschodu i opisów energii kundalini przyniosłoby efekt terapeutyczny. Jej inne zalecenia są podobne do wskazówek dotyczących występowania innych duchowych procesów, (patrz Lekcja 6.1, Kryzysy duchowe).

Poszukaj sposobów na rozładowanie twej energii przez bieganie, fizyczne ćwiczenia, prace w ogrodzie lub zajęcie się pracami w drewnie lub glinie. Doradzałabym wykonywanie jakiejś medytacyjnej praktyki i pozwolenie na to, by proces ten sam się rozwijał i uczył cię... Najlepszym wsparciem jest prowadzenie zbalansowanego trybu życia oraz zobowiązanie się, by żyć w zgodzie z wizją, które ono przynosi czyli jeśli pojawi się otwarcie serca lub doświadczenie wizji, zamiast kurczowo się jej trzymać, należałoby zapytać się samego siebie jak to może się objawić w twoim życiu. Pomyśl o tym, jak o wzmacniaczu, który jest podłączony do twojego systemu. Dlatego też, dbanie o siebie, bycie w kontakcie z naturą i regularne ćwiczenia mogą okazać się bardzo pomocne. Być może niezbędne będą zmiana wzorców reagowania na ten nowy przepływ energii i zaangażowanie się w życie duchowe. (Nighttime Shakes).

Sugerowane jest również zaangażowanie się w czynności związane ze sztuką, muzyką, lub pisanie w celu uwolnienia tej energii.

Ponieważ ten rodzaj kryzysu zależy od sposobu medytacji, dobrze byłoby praktykować z nauczycielem, który ma przeszkolenie w zakresie zdrowia psychicznego. Dr Greenwell podkreśla, że uczenie się podstawowych jogicznych sposobów oddychania pod okiem dobrego nauczyciela jogi może pomóc w radzeniu sobie z tą energią.

---

ZAGADNIENIE 16 WYMAGANE DO QUIZU
Leczenie
Osobie doświadczającej symptomów spowodowanych praktyką duchową zaleca się kontynuowanie praktyki aż do ustąpienia symptomów.
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

Przykłady przypadków
– Przebudzenie kundalini
- Osobiste sprawozdanie, Ruth Timbie
– Nadgorliwy medytujący, Jack Kornfield

Internetowa biblioteka w tematyce religii i duchowości
Biblioteka zawiera artykuły na temat medytacji i kundalini oraz podaje adresy innych źródeł internetowych.

Medytacja w praktyce klinicznej - Kurs e-learningowy, który pełniej opisuje efekty medytacji i jej zastosowanie w praktyce klinicznej

Przypisy

• R. Assagioli (1989), Self-Realisation and Psychological Disturbances ( Samo-realizacja i problemy psychologiczne ), In S.GRof & C. Grof (eds.), Spiritual Emergency: When personal transformation becomes a crisis, Los Angeles: Tarcher (Kryzys Duchowy: Kiedy osobista przemiana staje się kryzysem)
• Epstein, S. (1979) Natural Healing Processes of the Mind: I. ACUTE SCHIZOPHRENIC DISORGANISATION. Schizophrenia Bulletin, 5(2), 313-321. (Naturalne procesy uzdrowienia umysłu)
• Lukoff, D.The SEN Hotline: Results from a telephone survey. SEN Newsletter, March 1988 (Wyniki badania rozmów telefonicznych)

Idź do góry

---

Lekcja 3.6 Doświadczenia Parapsychiczne
Opis
Parapsychiczne Doświadczenia a Psychopatologia
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
Parapsychiczne doświadczenia są ekstrasensorycznymi zjawiskami, takimi jak:
– jasnowidzenie (widzenie przeszłości, przyszłości, lub oddalonych wydarzeń);
– telepatia (komunikacja bez widocznych fizycznych oznak);
– zjawisko złośliwego ducha (fizyczne zakłócenia w domu bez widocznej fizycznej przyczyny);
– przepowiadanie (wizje i sny które dostarczają przednio nieznanej informacji);
– synchroniczne wydarzenia (znaczące koincydencje dwóch wydających się nie mieć związku (w sensie przyczynowo- skutkowym) wydarzeń.

Parapsychiczne doświadczenia pojawiają się w innych formach duchowych kryzysów, jak kryzys szamański, kundalini, mistyczne doświadczenia, ale w kategorii parapsychicznych doświadczeń duchowego kryzysu, wydarzenia parapsychiczne są centralnym zjawiskiem doświadczenia osoby.

Parapsychiczne doświadczenia są również związane z wieloma duchowymi ścieżkami i odmiennymi stanami świadomości. W jodze i Buddyzmie mówi się o nich jako o siddhis. Sutry Patanjaliego i Buddyjskiego Abhidhammy zawierają konkretne praktyki, które mają prowadzić do rozwoju zdolności parapsychicznych, ale praktycy są uczeni, że są one czymś, co odciąga od prawdziwej ścieżki duchowego rozwoju.

Podczas gdy naukowy status doświadczeń parapsychicznych jest przedmiotem dużej debaty, nie ma wątpliwości, ze większość ludzi ma takie doświadczenia. Gallup pokazuje, że większość populacji ma ekstrasensoryczne doświadczenia i procent ten wzrasta (od 58% w 1973 do 67% 1986). Niestety zarówno poszukiwanie sensacji (w tabloidach) i komercjalizm (podlegające opłacie parapsychiczne/wróżbiarskie linie telefoniczne) są kojarzone z tym tematem, ale również percepcja ekstrasesnoryczna była przedmiotem naukowych badań od 100 lat i kontynuuje się je do dzisiaj (patrz Rhine Center, aby znaleźć dane o badaniach naukowych).

Parapsychiczne Doświadczenia a Psychopatologia
Niektóre typy parapsychicznych doświadczeń są uważane za umiejętności, jak Medycyna Intuicyjna: umiejętność postrzegania subtelnej energii wokół ludzi. Ta zdolność parapsychiczna jest nauczana na warsztatach przez terapeutów takich jak Caroline Myss, PhD, która jest lekarzem intuicyjnym.

Jerome Frank, PhD, twórca Profesury Psychiatrii w John Hopkins, uważany za jednego z najbardziej wpływowych teoretyków psychoterapii, wierzy również, że parapsychiczne zdolności odgrywają rolę w psychoterapii:

Mój własny wgląd jest taki, że najbardziej utalentowani terapeuci mogą mieć telepatyczne, jasnowidzące lub inne parapsychiczne zdolności. Mogą w dodatku posiadać coś..., co może być nazwane tylko jako „uzdrawiająca moc". Każdy badacz, który próbowałby studiować takie zjawiska, ryzykuje swoją reputację jako wiarygodny naukowiec. Nagroda jednakże, może być wielka (Persuasion and Healing: A Comparative Study of Psychotherapy - Perswazja a Uzdrawianie: Porównawcze Studium Psychoterapii).

Jednakże, o parapsychicznych doświadczeniach donoszą również ludzie z doświadczeniami psychotycznymi i dysocjacyjnymi. Tak więc kluczową kwestią jest diagnoza rozróżniająca. Terapeuta potrzebuje wiedzieć o różnych sposobach, w jakie parapsychiczne zjawiska mogą się zamanifestować i jak ludzie mogą sobie z nimi poradzić.

Aby zapoznać się z całą paletą parapsychicznych doświadczeń, odwiedź historie archiwalne na About.com, gdzie znajdziesz mnóstwo historii z pierwszej ręki o 'normalnych' ludziach doświadczeniami parapsychicznymi takimi jak telepatia i jasnowidzenie.

Powiązane Problemy Kliniczne
Pomieszanie i lęk, że „wariuję" są zwykłą reakcją na spontaniczne parapsychiczne doświadczenia. W Psychics' Fear of Psychic Powers, Charles T. Tart, PhD opisał jak ludzie mogą stać się pełni lęku w rezultacie rozbudzenia ich intuicyjnych zdolności. Ludzie mówią również o uczuciu izolacji, ponieważ boją się mówić o swoich doświadczeniach przyjaciołom i rodzinie.

Leczenie
Wielu ludzi, którzy mieli parapsychiczne doświadczenia są w stanie zintegrować je bez profesjonalnej pomocy. Niektórzy szukają terapeuty, który by im pomógł w zrozumieniu tych wydarzeń i poradzeniu sobie z ich reakcjami na nie. Arthur Hastings, PhD sugeruje:

Punktem skupienia tego rodzaju doradztwa, z uwagi na cele terapeutyczne, powinno być raczej asystowanie osobie w doświadczeniu równowagi, integracji i oceny związanej pojawiającym się lub trwającym parapsychicznym doświadczeniem, niż szukanie tylko jego przyczyny (str.143).

Opisuje 7 kroków w pracy z taką osobą:

1. Poproś o opis doświadczenia lub zdarzenia.
2. Słuchaj w pełni, ostrożnie, bez osądu.
3. Zapewnij osobę, że doświadczenie nie jest 'szaleństwem' czy 'wariactwem' (jeśli to właściwe).
4. Zidentyfikuj lub sklasyfikuj rodzaj wydarzenia.
5. Daj informacje o tym, co wiadomo o tego typu wydarzeniach.
6. Gdzie to możliwe, przeprowadź test, aby odkryć, czy wydarzenie jest prawdziwe, czy istnieją inne nie parapsychiczne wyjaśnienia.
7. Zaadresuj psychologiczne reakcje powstałe w wyniku doświadczenia.
   

To podejście jest bardzo spójne z leczeniem wyznaczonym w lekcji 6.2 Psychoterapia, szczególną rolą terapeuty jest czynienie doświadczenia kryzysu duchowego normalnym.

Opis Przypadku
Przerażający Złośliwy Duch

Archiwa About.com zawierają wiele opisów paranormalnych doświadczeń

Biblioteka internetowa Religii i Duchowości
Zawiera artykuły dotyczące parapsychologii, wywiady z Franciszkiem Vaughan, PhD na temat przebudzenia intuicji i z Arturem Hastingsem, PhD na temat chanelingu, jak również link do Profesjonalnego Stowarzyszenia Parapsychologicznego.

Przypisy:
1. Gallup, G. (1987) The Gallup poll: Public Opinion 1986, Wilmington, DE: Scholaryl Resuorces
2. Hastinga, A. (1983) „A counseling approach to parapsychological experience" (Podejście counselingu do parapsychicznych doświadczeń) Journal of Transpersonal Psychology 15(2): 143-167.p.l43

---

ZAGADNIENIE 17 WYMAGANE DO QUIZU
Doświadczenia Parapsychiczne
Doświadczenia Parapsychiczne są wskazaniem, że osoba jest w środku epizodu psychotycznego.
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

---

ZAGADNIENIE 18 WYMAGANE DO QUIZU
Terapia z doświadczeniami parapsychicznymi
W terapii, doświadczenia parapsychiczne osoby:
a) powinno się pozostawić aż same wygasną;
b) powinno się je uznać jako doświadczenia duchowe;
c) powinno się objąć terapią w celu znalezienia ich znaczenia dla klienta.
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie:


---

Idź do góry

---

Lekcja 3.7 Doświadczenie Wizji
Opis zjawiska,Opis
Problemy kliniczne tego zjawiskaPowiązane problemy kliniczne
Leczenie
Opis przypadków
Biblioteka internetowa

Opis
Doświadczenia wizjonerskie wymagają aktywności nieświadomej archetypowej części psychiki, która następnie przejmuje kontrolę nad świadomością. Jest to ta sama część mózgu, która odpowiada za sny i wyobrażenia. Doktor antropologii, Anthony Wallace, udokumentował kilka przypadków jednostek, które przeszły coś, co wydawało się tylko epizodem psychotycznym. W konsekwencji jednak, osoby te zmieniły całkowicie swoje wierzenia i sposób życia grupy społecznej, której przewodniczyli. Np., pod koniec roku 1700, Handsome Lake, stworzył całkiem nową społeczność wśród członków indiańskiego plemienia Irokezów na podstawie wizji, jakie miał podczas 6-miesięcznego okresu niesprawności.

Doświadczenia wizjonerskie odgrywają zasadniczą rolę w procesie ewolucji kultur, szczególnie, jeśli nagła zmiana kulturowa pojawia się na skutek obcej interwencji, albo zmian zachodzących w danym kraju. Chaos w obrębie kulturowym, uruchamia psychikę wielu jednostek i czasem, w wyniku tego procesu, następują zmiany kulturowe (John Perry - Far Side of Madness / Daleka strona obłędu).

Mitolog, Joseph Campbell, w swojej książce Mityczne Wyobrażenia, bada sposób, w jaki nowe wizje (często wyrażane w nowych wierzeniach) powodują ludzka ewolucję kulturową. Na początku, homo sapiens zainteresował się ogniem, potem światem zwierząt, a następnie światem roślin. Zaraz potem, człowiek bardzo mocno zainteresował się kosmosem, planetami i gwiazdami. Campbell, przekonuje, że zainteresowanie człowieka tymi dziedzinami, spowodowało, że tak go pochłonęły, że nie jest w stanie nadążać nad własnym rozwojem.

Jednak, ani żaden konkretny powód, ani okoliczności, nie determinują naszego wspólnego, ani indywidualnego przeznaczenia, ale jak to ujął poeta Robinson Jeffers, 'wizje, które człowieka ogłupiły, wytrącają go spoza jego granic'. (Campbell Mity, którymi należy kierować się w życiu, str.249).

Psychika kontynuuje kreowanie mitów, które są odpowiedzią na konkretne sytuacje i wydarzenia, często uruchamiające się poprzez sny. Ale potencjalnym źródłem tworzenia kulturowych i osobistych mitów również jest umysł psychotyczny.

Według Perrego, doświadczenia wizjonerskie, mogą być odświeżającym procesem, w którym poszczególne składowe elementy odpowiedzialne za przekonania i wierzenia jednostki, przechodzą transformację. Psychoza może służyć:

Jako własna droga umysłu do zerwania z jego przestarzałymi stanami/stereotypami, a jednocześnie narodzeniem jego nowego początku - nowej własnej drogi umysłu do tworzenia wizji danej jednostki i kreowania jej nowej drogi życiowej z zachowaniem własnego wewnętrznego świata /własnego 'ja' danego człowieka. (John Perry - Far Side of Madness /Daleka strona obłędu / Daleko od obłędu).

Powiązane problemy kliniczne
Kiedy psychika aktywowana jest bardzo intensywnie podczas doświadczania wizji, jednostka może wydawać się psychotyczna. Człowiek odpowiada wówczas kryterium obłędu, DSM- IV, zarówno jak zjawisku halucynacji. W Diabysis, kiedy ludzie w trakcie przezywania wizji mogli przejść cały cykl wizji, większość ozdrowiała w ciągu 6-8 tygodni bez zażywania leków. Dla wielu, to doświadczenie, stało się punktem zwrotnym w ich rozwoju życiowym. Podczas najbardziej przenikliwej fazy, kiedy psychotyczne symptomy się uaktywniają, jednostka może wykazywać dużą niezdolność do funkcjonowania i odnosić korzyści z leczenia w ośrodku.

Leczenie
Uaktywniające się symptomy psychotyczne powodują potrzebę szczególnej opieki. Procesy oceny mogą być zaburzone, osoby podczas doświadczania wizji mogą zachowywać się nieostrożnie i niebezpiecznie w stosunku do samych siebie i otoczenia. W odróżnieniu od innych stanów duchowego kryzysu, kiedy to ludzie, mimo wszystko, są w stanie funkcjonować we wspólnym otoczeniu z innymi, podczas wizji, jednostka może wymagać stałego nadzoru. Jedną z głównych potrzeb może być umieszczenie osoby przechodzącej przez takie doświadczenie w odpowiednim środowisku, które będzie ją kontenerować. Powstało szereg programów rezydencjalnych min. Kings Hall, Diabisis, Soteria – niestety żadne z tych miejsc dziś już nie jest otwarte.

W swojej książce, Far Side of Madness (Daleka strona obłędu), John Perry, MD opisuje leczenie 19-letniego chłopca, przeprowadzone w Diabisis, który doświadczał wielu głębokich iluzji, min., że jest 'asem przestworzy' oraz drugim Jerzy Waszyngtonem i stoi na czele obrony kraju przeciwko rosyjskim komunistom, którzy próbują opanować świat. Podczas innej wizji, ten sam człowiek, był przywódcą Niemców, Dzielnym Księciem i Jezusem. Perry, widział te procesy jako pozytywne procesy transformujące, w których psychika jest zaangażowna w procesy mityczne.

Pomimo tego, psychiatra, Perry, nie zaleca żadnego lekarstwa w celu zlikwidowania symptomów psychozy. Przeciwnie, zamiast starać się je likwidować, czy nie zwracać na nie uwagi, Perry do nich zachęca,

twierdząc, że terapia powinna podążać za spontanicznymi ruchami psychiki... pracujesz z tym, co się pojawia (str. 136)

Podczas kiedy pacjent był poddany terapii w Diabysis, spotykał się z Perrym trzy razy w tygodniu. Początkowo, Perry pozwolił pacjentowi rysować i powstało wiele obrazów śmierci, włącznie z procesem kremacji, paleniem ciała, ale także znajdowaniem przez pacjenta własnej drogi wyjścia z grobu. Cały proces odnowy trwał około 6 tygodni, lecz pacjent przebywał w centrum terapii nieco dłużej, w celu zintegrowania wszelkich przebytych doświadczeń.

Opis przypadków
Rozszerzona wersja przypadku 'asa przestworzy' opisanego powyżej.

Przypadek Mity w Chorobie Psychicznej jest przykładem doświadczania wizji z jednoczesnym doświadczeniem mistycznym.

Wayne Gooding
Z oceny Rushell Shorto z magazynu GQ dotyczącego doświadczania wizji przez Josha Beila, obecnie 23 - letniego absolwenta uczelni, który obecnie pracuje w bardzo rozwiniętej technicznie, firmie w Kalifornii. Przeszedł on duchowy kryzys, który skończył się hospitalizacją, gdzie spędził na rekonwalescencji kilka miesięcy, zanim wrócił na uczelnię. Opracowanie zawiera także jego osobiste refleksje na temat tego doświadczenia, a także wiele porównań do przeżyć adeptów szkół duchowych i mistycznych na przestrzeni wieków,

Biblioteka internetowa religii i duchowości
Biblioteka internetowa na temat religii i duchowości zawiera wywiady z John Perry, MD oraz artykuły na temat doświadczania wizji.

Informacje
1 Wallace, A., Nagłe i gwałtowne zmiany osobowości. Międzynarodowe opracowanie medyczne, 1956. 169(12): str. 761-774.

---

ZAGADNIENIE 19 WYMAGANE DO QUIZU
Doświadczania Wizji
Doświadczanie wizji może obejmować również symptomy psychotyczne
              [Prawda / Fałsz]
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie.


---

---

ZAGADNIENIE 20 WYMAGANE DO QUIZU
Terapia lecznicza z zastosowaniem doświadczania wizji
Jon Perry, MD rozwinął program leczenia, który zaleca:
a) stosowania dużych dawek leków w celu możliwie najszybszego stłumienia objawów psychozy;
b) zachęca do przeżywania całego spektrum, mogących pojawić się psychotycznych doświadczeń;
c) skupia się na duchowym wymiarze przeżyć pacjenta;
d) b + c.
Zapisz odpowiedź, aby później umieścić ją w quizie:


---

Idź do góry

---

Lekcja 3.8 Kryzys szamański
Opis
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
Szamanizm jest najstarszą religią ludzkości oraz sztuką uzdrawiania, której korzenie sięgają jeszcze do ery Paleolitu. Początkowo, słowo „szaman" odnosiło się w szczególności do syberyjskiego ludu Tunguz. Ostatnio, tą nazwą obdarzeni zostali uzdrowiciele w wielu tradycyjnych kulturach na całym świecie używający w swej pracy technik zmieniających świadomość.

Historycznie, szamanizm był postrzegany przez antropologów jako forma schizofrenii, gdyż szamani często traktowali swoje doświadczenia zmian świadomości w świecie ducha jako całkowicie realne. Jeśli zarówno szaman jak i osoba mająca psychotyczny epizod mają niezwykły dostęp do duchowych i zmiennych stanów świadomości, to szamani są uczeni jak funkcjonować w świecie duchowym podczas, gdy osoba psychotyczna jest po prostu w nim zagubiona.

Jednakże, w wielu tradycyjnych kulturach, epizody psychotyczne służyły jako choroba inicjująca powołanie osoby w szamanizm. Mircea Eliade pisze:

Przyszły szaman czasami podejmuje ryzyko bycia postrzeganym jako „szaleniec' ale w tym przypadku jego szaleństwo spełnia funkcję mistyczną ponieważ ujawnia mu pewne aspekty rzeczywistości, które nie są dostępne zwykłym śmiertelnikom. I tylko po doświadczeniu i wejściu w inne ukryte wymiary „szaleniec" jest w stanie zostać szamanem.

Mircea Eliade, Myths, Dreams and Mysteries. New York: Harper and Row, pp.*0-81 (Mircea Eliade "Mity sny i tajemnice").

Kiedy osoba zaakceptuje powołanie i staje się szamanem, jej choroba zazwyczaj zanika. To samo-uzdrowienie psychozy jest tak typowe dla szamanów, że antropologowie spierali się, że każdy bez takich doświadczeń mógł by być zaklasyfikowany jako uzdrowiciel. Koncept „chorego uzdrowiciela" obrazuje, jak bardzo niezbędne jest, by przyszły szaman przeżył ekstremalny osobisty kryzys w celu przygotowania się do swojej przyszłej roli w społeczności. Halifax, Joan. Shamanic voices. New York: Dutton, 1979 (Halifax Joan, Głosy szamańskie).

Kultury tradycyjne jasno rozróżniają poważne choroby psychiczne od początkowego kryzysu przeżywanego przez przyszłych szamanów. Badania antropologiczne pokazują, że mamrotanie niezrozumiałych słów, dziwne nawyki jedzeniowe, ciągły śpiew, dzikie tańce, i bycie nawiedzonym przez duchy są typowe dla inicjującego kryzysu szamana. W kulturach szamańskich takie objawy są interpretowane jako symptomy objawiającego się właśnie przeznaczenia szamańskiego niż jako przejawy choroby psychicznej. Jeśli choroba pojawi się we właściwym kontekście kulturowym, szaman powraca z choroby nie tylko jako uzdrowiony, ale posiadający zdolności uzdrawiania.

Na przykład, syberyjski szaman Kyzalov przeżywał stan szaleństwa przez 7 łat, który de facto był jego procesem inicjacyjnym w szamaństwo. Twierdził, że w trakcie tego okresu został pobity kilkanaście razy, przeniesiony w dziwne miejsca między innymi na szczyt świętej góry, pokrojony na kawałki i ugotowany w garze, spotykał duchu chorych osób i otrzymał bęben i ubiór zmarłego szamana. W naszej obecnej kulturze takie przypadki byłyby wystarczającym dowodem na zakłócenie psychotyczne i pociągnęłyby za sobą hospitalizację. Jednakże, kiedy Kyzalov wyzdrowiał, doniósł, że „szamani ogłosili, że: Jesteś takim typem człowieka, który ma potencjał zostania szamanem. Powinieneś zostać szamanem. Musisz zacząć zajmować się szamaństwem." Halifax, Joan. Shamanic voices. New York: Dutton, 1979 (Halifax Joan, Głosy szamańskie).

W odniesieniu do konceptu „chorego uzdrowiciela", Kalweit dowodzi, że kryzys szamana jest:

Chorobą, która jest rozumiano jako proces oczyszczenia i zwiastuje nadejście etapu wzmożonej wrażliwości psychicznej, która umożliwia dostęp do ukrytego i najwyższego potencjału ludzkiej egzystencji i tym samym jest całkowicie różna od tej zaklasyfikowanej jako patologiczna przez współczesną medycynę i psychologię, to znaczy taką, która ma wyłącznie negatywne konsekwencje. Zgodnie z współczesnym poglądem, choroba zakłóca życie i mu zagraża. A szaman doświadcza swojej choroby jako wołanie do przebudowania swojego życia wewnętrznego po to, by słyszeć, widzieć i żyć pełniej i w wyższym stanie świadomości. Dreamtime and Inner Space: The World of the Shaman by Holger Kalweit, p.91 (Marzenia senne i przestrzeń wewnętrzna: Świat szamana) Pokrewne przypadki kliniczne.

Powiązane problemy kliniczne
Jednostki w świecie zachodnim sporadycznie doświadczają podobnych problemów:

Zdarzają się przypadki, gdy współcześni Amerykanie, Europejczycy, Australijczycy i Azjaci przeżywali doświadczenia, które przypominają w znacznym stopniu kryzysy szamanów. Wtedy również mają tendencje do spontanicznego tworzenia rytuałów, które są identyczne z tymi tworzonymi przez szamanów w różnych kulturach.
(Stanislav i Christina Grof, Spiritual Emergency: When personal transformation becomes a crisis, Los Angeles: Tarcher p.14-15 (Kryzys Duchowy: Kiedy osobista przemiana staje się kryzysem).

Tematy typowe dla kryzysu szamana zawierają:

Wkroczenie do Królestwa Śmierci, konfrontacja z demonicznymi siłami, rozczłonkowanie, próba ognia, komunia ze światem duchów i istot, asymilacja z siłami żywiołów, zejście przez Drzewo Świata i/lub Kosmicznego Ptaka, uświadomienie sobie tożsamości słońca, powrót do świata środkowego, świat ludzkich spraw.
(Halifax, Joan. Shamanic voices. New York: Dutton, 1979 ( HalifaxJoan, Głosy szamańskie)

Podobnie do szamanów w tradycyjnych kulturach, kiedy osoby z takimi doświadczeniami duchowymi otrzymają właściwe prowadzenie, również potrafią powrócić do siebie wzbogaceni o pozytywną przemianę. W tradycyjnych społeczeństwach, szamani uzdrawiają ludzi z chorób, prowadzą dusze niedawno zmarłych osób, a także odbudowują równowagę psychiczną w społeczności. Dla wielu ludzi we współczesnych społeczeństwach Zachodu, kryzys szamański wpływa na wybór kariery w dziedzinie zdrowia, jak psychologia i pielęgniarstwo.

Leczenie
Leczenie ludzi, którzy przechodzą szamański kryzys jest zgodne z podstawowym podejściem zawartym w Lekcji 6.1 Duchowy Kryzys. Na etapie integracji (lekcja 6.2 Psychoterapia) kontakt z tradycyjnymi szamanami oraz czytanie literatury na temat szamanizmu może bardzo pomocnie uzupełniać terapię. W moim własnym duchowym kryzysie szamani przyczynili się bardzo do mojego uzdrowienia. Duchowy potencjał obecny w moim doświadczeniu pozostawał uśpiony do czasu kontaktu z szamańskimi nauczycielami, którzy umożliwili mi kontakt z tym wymiarem. Lata później w zmienionym stanie świadomości wywołanym szamańskimi praktykami ponownie doświadczyłem po raz pierwszy od czasu mego psychotycznego epizodu poczucie jedności z wszechświatem. Ponownie, komunikowałem się z boskimi duchami/istotami i byłem w stanie pojąć znaczenie życia samego w sobie. Zamiast tłumienia tych ekstatycznych stanów, które pociągały za sobą bolesne wspomnienia, uczyłem się zaufać im ponownie. Takie doświadczenia są nieodzowną częścią szamańskiego życia: „Szamani nie różnią się niczym od swej społeczności w swoich poszukiwaniach sacrum. Jest to normalne i powszechne ludzkie zachowanie. Jedyne co ich różni, to ich potencjał doznawania ekstatycznych przeżyć. (Eliade Shamanism, p.107) Ci nauczyciele i ich szamańskie praktyki pokazały mi, jak mieć świadomą kontrolę nad wchodzeniem i wychodzeniem z ekstatycznych stanów. Nauczyłem się również żyć z nimi w społeczności. (Pełne sprawozdanie jak szamani pomagają na etapie integracji).

Przykłady przypadków
Tradycyjny inicjacyjny kryzys.

Internetowa biblioteka religii i duchowości
Biblioteka zawiera wykłady z antropologiem dr Michaelem Harnerem, artykuły oraz podaje adresy innych źródeł internetowych.

---

ZAGADNIENIE 21 WYMAGANE DO QUIZU
Kryzys szamański
Kryzys szamański pojawia się u:
a. jednostek w kulturach tradycyjnych;
b. jednostek w społeczeństwach współczesnych;
c. zarówno a. i b.
Zanotuj odpowiedź, aby później umieścić ją w teście:


---

Idź do góry

---

Lekcja 3.9 Spotkania z kosmitami
Opis
Doświadczenie spotkania z obcymi istotami i psychopatologia
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
Niedawno opublikowana przez Wydawnictwo Amerykańskiego Towarzystwa Niedawno Psychologicznego (2000) Varieties of Anomalous Experience (Rodzaje anomalnych doświadczeń) podaje następującą definicję:

Doświadczenia porwania przez kosmitów charakteryzują się subiektywnie realnymi wspomnieniami bycia potajemnie i/lub wbrew woli porwanym przez domniemane nieludzkie istoty, zwykle w miejsce interpretowane jako statek kosmiczny (inaczej mówiąc UFO). (str.254)

Oprócz doniesień z USA, relacje z Anglii, Meksyku, Brazylii, Chile i Australii opisują taką samą zawartość tematyczną:

• porwanie, badanie;
• porozumiewanie się z istotami;
• podróż do innego świata;
• teofania (otrzymanie duchowych przekazów);
• powrót na ziemię.
  

Takie niezwykłe doświadczenia, które dla wielu wydają się czystą fantazją, są powszechne i nie mogą być ignorowane w praktyce klinicznej. W swoim zawodzie osobiście pracowałem ze schizofrenikami i pacjentami z PTSD, którzy zgłosili doświadczenia spotkania z kosmitami. Widziałem również ludzi bez jakichkolwiek zaburzeń psychicznych, którzy również mieli takie doświadczenia.

Dr John Mack, profesor psychiatrii ze szkoły medycznej Harvardu, mówi o potrzebie potraktowania tych wyjątkowych doświadczeń jako osobną sprawę kliniczną:

W 1990 r zacząłem przyjmować osoby, które sprawiały wrażenie zdrowych mentalnie, ale opisywały doświadczenia nie pasujące do żadnej z kategorii psychiatrycznych, jakie znałem. Przemoc z dzieciństwa, psychozy, neurozy, organiczne choroby mózgu, osobowości skłonne do fantazji... Żadna kategoria diagnostyczna nawet trochę nie wyjaśniła tego, z czym miałem do czynienia.
(Studying Intrusions from the Subtle Realm (Badanie intruzji z subtelnego świata) audio lub transkrypcja wykładu Johna dr Macka.

Spotkania z obcymi istotami włączone są do niniejszego kursu na temat problemów religijnych i duchowych, gdyż takie wyjątkowe wydarzenia służą niektórym osobom, jako doświadczenia transcendentne.)

Powszechność występowania
Instytut Gallupa podaje jak bardzo rozpowszechnione są przekonania dotyczące zjawisk związanych z UFO. 50% grupy reprezentatywnej populacji USA zgłosiło, że wierzy, iż istnieje życie na innych planetach. Oznacza to 34% wzrost od roku 1966. Powszechne są również widzenia UFO. Instytut Gallupa zadał pytanie narodowej grupie reprezentatywnej:

Czy kiedykolwiek widziałeś na własne oczy coś, o czym pomyślałeś, że to było UFO?

12% odpowiedziało “Tak”.
The Next American Spirituality: Finding God in the Twenty-first Century , Timothy Jones, George, Jr Gallup

W 1997 ankieta Time/CNN ujawniła, że 22% Amerykanów wierzy, iż ziemia została odwiedzona przez istoty z kosmosu. Istnieją już tysiące opublikowanych przypadków spotkania obcych istot, a naukowcy przebadali ponad 1700 przypadków. Whitley Strieber (który napisał Communion , książkę o swoim własnym doświadczeniu porwania) twierdzi, że otrzymał ponad ćwierć miliona listów o podobnych doświadczeniach. Opierając się na wnioskach z grup studentów, inny badacz sugeruje, że 15 milionów Amerykanów mogło mieć takie doświadczenia (Statystyki z Varieties of Anomalous Experience, str. 256)

Efekty następcze
Zanotowano zarówno pozytywne jak i negatywne efekty doświadczeń porwania przez obcych. Bullard przeanalizował 270 przypadków porwania i odkrył całą gamę fizycznych i psychologicznych efektów.

11 przypadków: uszkodzenia takie jak przecięcia, siniaki oraz rany kłute
22 przypadków: problemy z oczami
23 przypadków: podrażnienia i oparzenia skóry
13 przypadków: zaburzenia pokarmowe
14 przypadków: problemy z równowagą i stabilnością
12 przypadków: pragnienie i odwodnienie
13 przypadków: uzdrowienie istniejących niedomagań

Strach, wyczekiwanie, niepokój i powracające koszmary nocne również często się pojawiły w raporcie, razem z doświadczeniami paranormalnymi oraz zmianami osobowości.

Związek z duchowością
Wiele osób zgłosiło, że po spotkaniu z obcymi, ich życie radykalnie zmieniło się na głębokim duchowym poziomie. Uzyskali zwiększony szacunek dla natury i ludzkiego życia, a ich życie zostało przemienione w sposób podobny do ludzi, którzy przeżyli śmieć kliniczną. Dr Kenneth Ring, profesor emeritus psychologii z Uniwersytetu Connecticut, a także światowy autorytet z zakresu doświadczeń śmierci, przeprowadził badania wskazujące na to,

że zarówno porwania przez obcych jak i śmierć kliniczna mogą być w rezultacie różnymi ścieżkami (podkreśla Ring) do tych samych psychoduchowych przemian..., które wyrażają się w świadomości połączenia i świętości wszelkiego życia i pielęgnują wyższą ekologiczną troskę o dobro planety (The Omega Project - Projekt Omega).

Realia spotkań z obcymi istotami
Biorąc pod uwagę problematyczną kwestię realności tych doświadczeń, Jung przyjął następującą pozycję (którą ja podzielam), odnosząc się do fizycznej realności latających spodków, jak było to nazwane we wczesnych latach 50tych:

Jako psycholog nie jestem odpowiednio wykwalifikowany, aby przyczynić się w jakikolwiek użyteczny sposób to kwestii fizycznej realności UFO. Zająć się mogę tylko ich niewątpliwymi psychicznymi aspektami, tak więc wszystko, co następuje dotyczy prawie wyłącznie współistniejących zjawisk psychicznych.
(Flying Saucers: A Modern Myth of Things Seen in Skies, str. 7 - Latające spodki: współczesny mit o rzeczach widzianych na niebie).

Tak naprawdę, doniesienia na temat istot na księżycu sięgają czasów Plutarcha. Wraz z wynalezieniem potężnych teleskopów w XIX wieku, wiele osób stwierdziło, że "namierzyli" skrzydlate demony na powierzchni księżyca. Współczesna fascynacja życiem na innych planetach osiągnęła większą niż kiedykolwiek ważność, na co wskazują sprawozdania o spotkaniach z obcymi w wiadomościach w mediach, autentyczne bezpośrednie relacje, jak np. Communion, literatura i filmy fantastyczne, jak np. ET, Bliskie spotkanie trzeciego stopnia, czy Znaki. Sprawa życia na innych planetach stała się ważnym tematem napinającym naukową wyobraźnię do granic możliwości.

Pod względem struktury istnieją zbieżności pomiędzy wzorcami spotkań z obcymi, a starożytnymi mitami, które można prześledzić wstecz 30 tysięcy lat przed naszą erą. Wędrówki szamana posiadają wiele wspólnych elementów z porwaniami przez obcych. Porwany zostaje wzięty na pokład statku kosmicznego ("inne światy" lub "kosmiczna kolumna" w wędrówce szamana), jest przebadany na siłę (co pokrywa się z bolesnym rozczłonkowaniem szamana). Następnie porwany wraca z jakimś przekazem (tak samo jak szaman powraca z pieśnią lub innym narzędziem uzdrawiania). Dr Ralph Metzner bierze pod uwagę, że tematy obcych/UFO mogą być wariacją szamańskiej "wyprawy do wyższego świata",

w której uzyskuje się podgląd lub wizję życia lub jakiegoś aspektu świata. Najczęściej towarzyszą temu wglądy, intuicje oraz nowe obrazy, a także wzniecona zostaje atmosfera wesołej i euforycznej kreatywności. (The Unfolding Self: Varieties of Transformative Experience, str 118 - Rozwijające się Ja: rodzaje doświadczeń przemiany).

Koncepcja "uwierzenia w wyobrażenia" (subiektywnie istotne zniekształcenia w percepcji rzeczywistości) jest również znacząca w tej kwestii. Dr Theodore R. Sarbin wskazuje, że popularne przekonanie o istnieniu aniołów jest uważane za normalne u osób "zdrowych" psychicznie, podczas gdy przekonanie o istnieniu istot obcych jest uznane za nienormalne i za oznakę choroby psychicznej. O ile anioły i istoty obce są halucynacjami (czyli relacjami własnymi na temat wyobrażeń), nie ma różnicy między wiarą w anioły, a wiarą w obcych. Co więcej, osoby wierzące w anioły są tak samo nieugięte opowiadając się za realiami aniołów, jak ci, którzy nalegają na istnienie kosmitów. Różnica między tymi halucynacjami wynika z tego, jaki wpływ na innych mają te własne wyobrażenia.
(Zobacz: Sarbin, T. Towards the Obsolescence of the Schizophrenia Hypotesis in Challenging the Therapeutic State: Critical Perspectives on Psychiatry and the Mental Health System, David Cohen, Redaktor - W stronę zanikania hipotez schizofrenii).

Doświadczenia spotkania z obcymi istotami i psychopatologia
O ile niektórzy pacjenci mają urojenia dotyczące porwania przez kosmitów (osobiście pracowałem z dwoma takimi pacjentami [1]), o tyle psychopatologia nie umie wyjaśnić wszystkich zjawisk z tym związanych. Niedawne badanie na temat doświadczeń porwania przez obce istoty wykazało:

Podczas gdy niektóre odosobnione przypadki porwania przez obcych są psychopatologią, oszacowanie na podstawie zarówno klinicznych badań jak i wystandaryzowanych testów pokazuje, że jako grupa, osoby doświadczające porwania nie różnią się od populacji ogólnej w zakresie występowania psychopatologii.
(Varieties of Anomalous Experience, str. 268 - Rodzaje doświadczeń anomalnych).

Dr John Mack, który przestudiował ponad 200 przypadków porwanych przez kosmitów i
napisał dwie książki na ten temat w ciągu ostatnich 10 lat, odkrył:

Sprawozdania brzmią jak urojenia lub halucynacje. Zaprzeczają nawet prawom fizycznym, co sugeruje jakiegoś rodzaju psychozę. Porwani najczęściej czują niepokój lub cierpią z powodu bólów fizycznych, wskazujących na neurozę. Wspomnienia wydarzeń są często niespójne, istnieje więc może organiczne niedomaganie mózgu, np. epilepsja płatów skroniowych. Doświadczenia są traumatyczne i często zawierają wtargnięcia o charakterze seksualnym lub reprodukcyjnym, co wydaje się wskazywać na historię gwałtu lub możliwego wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie.

[Jednakże] Szacunki psychiatryczne oraz badania psychologiczne porwanych, włączając w to kilka moich własnych przypadków, poniosły porażkę starając się odnaleźć psychopatologię jako temat przewodni. Porwani oczywiście mogą cierpieć z powodu psychicznego i emocjonalnego dystresu jako rezultat tego często traumatycznego doświadczenia, a niektórzy mieli towarzyszące zaburzenia psychiatryczne. Wielu pochodzi z trudnych rodzin. Ale w żadnym przypadku zaburzenie emocjonalne nie dostarczyło wyjaśnienia dla doświadczenia porwania (Zobacz Blowing the Western Mind, Dr John E. Mack)

W kwestionariuszu PEER dotyczącym doświadczeń porwania, procent osób szukających pomocy psychologicznej był w większości porównywalny do proporcji w populacji ogólnej USA:

• symptomy depresyjne (17%)
• schizofrenia (1%)
• zaburzenie dwubiegunowe afektywne ( 1 %)

Jednakże w owych 17%, badani dwukrotnie częściej niż w populacji ogólnej poszukiwali pomocy z powodu lęków. Wyniki te są podobne do innych badań nad doświadczeniami spotkań z obcymi, w których wykazano niską częstotliwość wystąpienia poważnej psychopatologii wśród osób zgłaszających takowe doświadczenia (Dr John Mack Passport to the Cosmos: Human Transformation and Alien Encounters - Paszport do kosmosu: przemiana człowieka i spotkania z obcymi istotami). Wynika stąd, że relacja klienta na temat spotkania z obcymi nie może być z góry przesądzona jako zaburzenie psychopatologiczne.

Powiązane problemy kliniczne
Osoby, które miały doświadczenie spotkania z obcymi istotami często potem cierpią z powodu symptomów zespołu stresu pourazowego, jak: koszmary nocne, problem z koncentracją, fobiczne unikanie sytuacji i obiektów symbolicznie przypominających treść spotkania.

Inne symptomy i potencjalne problemy mogące pojawić się po spotkaniu to:

1. lęk i rozdrażnienie;
2. obsesyjne myśli o obcych i porwaniu;
3. zmienne nastroje;
4. dezorientacja, derealizacja i depersonalizacja;
5. paranormalne doświadczenia zinterpretowane jako pochodzące ze źródła kosmicznego (np. przekazy telepatyczne);
6. przekonanie, że myśli osoby dzielone są z istotą kosmiczną;
7. zmiana duchowych i religijnych wartości, wierzeń i praktyk.
   

(The Differential Diagnosis of Close Extraterrestial Encounter Syndrome, Dr Richard Boylan - Diagnoza różnicowa syndromu bliskiego pozaziemskiego spotkania).

Załoga PEER zaczęła się zastanawiać nad istniejącymi wcześniej lub współistniejącymi zaburzeniami psychopatologicznymi, na podstawie 7% osób badanych opisujących swe wspomnienia doświadczeń porwania, ponieważ sprawozdania wykazały znaczny brak spójności, manię wielkości lub paranoję. Jednak dla reszty, doświadczenie wydało się główną przyczyną dystresu i związanych z tym symptomów.

Leczenie
Niektóre osoby po przeżyciu spotkania szukają terapii, aby móc zintegrować swe anomalne doświadczenia. Sprawa hipnotyzowania takich osób w celu odzyskania pełniejszego opisu budzi kontrowersje i podchodzi pod obszerniejszą debatę na temat "fałszywych wspomnień). Agresywne zastosowanie procedur odzyskiwania wspomnień może wzmóc uczucia dystresu i bezradności.

Kiedy koncentracja leczenia skierowana jest na poinformowaniu klienta, że istnieją różne wyjaśnienia doświadczenia porwania przez obcych, zachęceniu go do zrozumienia znaczenia tego w życiu oraz wypracowaniu strategii radzenia sobie, które wychodzą poza niejasność tych doświadczeń w świetle obiektywnej rzeczywistości, wtedy ryzyko zastosowania terapii może zostać zminimalizowane. (Varieties of Anomalous Experience, str. 271).

Program for Extraordinary Experience Research (PEER, Program do badań nad niezwykłymi doświadczeniami) został utworzony w 1993 przez dra Johna Macka w celu wprowadzenia podejścia do doświadczeń spotkania z obcymi istotami, które zawiera kliniczne aspekty oraz wiedzie do naukowego zrozumienia tego zjawiska.

Wysiłki PEER mające na celu pogłębienie zrozumienia sprawozdań z porwania wykazały, że w naszej kulturze trudno uznać i zaufać nadzwyczajnym doświadczeniom. Słuchacz próbujący zrozumieć co jest mu przekazywane, może dla ułatwienia uznać doświadczenie i osobę jako irracjonalne.

Istnieją pewne specyficzne wyzwania w pracy nad doświadczeniami z istotami obcymi. Dla niektórych terapeutów może być to wyzwaniem dla ich własnych wartości, kiedy napotykają na twierdzenia osób porwanych, a to z kolei może zakłócić zaufanie i empatię dla klienta

To co słyszymy, może wydać się dziwne i niemożliwe z punktu widzenia świata, w którym jesteśmy wychowani i nasze umysły buntują się chcąc zareagować na te konfrontujące rzeczywistość treści, tak dobrze znane psychiatrom. Jednak zrobienie tego przerwałoby komunikację i zniszczyło zaufanie. Oczywiście, w tym ciekawskim "niedowiarstwie", ostoją jest fakt, że interesuje nas tylko autentyczność i szczerość relacji klienta, a także obecność lub nieobecność psychopatologii czy innego biograficznego doświadczenia mogącego mieć z tym związek. Nie ma żadnego obowiązku ustalania dosłowności czy realizmu opisanego doświadczenia. Nie uważam, aby relacje z porwania koniecznie musiały odzwierciedlać dosłowne fizyczne zabranie ludzkiego ciała (Dr John Mack, Passport to the Cosmos: Human Transformation and Alien Encounters, str. 29, 31)..

Kliniczne podejście rozwinięte przez PEER zakłada umiejętność tolerowania braku wiedzy na temat realiów doświadczenia, przy jednoczesnym poświęceniu uwagi uczuciom i zmaganiom się osoby. PEER w leczeniu stosuje również połączenie hipnozy z technikami oddechowymi, co ma na celu pomóc porwanemu skonfrontować się i przejść przez przerażające momenty swego doświadczenia.

Terapeuta musi również być wyczulony na możliwość rozwoju i uznać to w tego rodzaju niezwykłych doświadczeniach. Oznacza to potrzebę unikania oceny relacjonowanych zjawisk poprzez standardową czy przeciętną świadomość; terapeuta powinien raczej wziąć pod uwagę, że niezwykłe doświadczenie wskazuje na nowe możliwości, które są alternatywą lub nawet czymś lepszym od poprzedniego funkcjonowania.

Podobnie jak przy innych formach kryzysu duchowego, terapia osób porwanych zakłada integrację spraw duchowych spowodowanych przez doświadczenie. Rolą terapeuty jest pomóc takim osobom zrozumieć znaczenie, jakie doświadczenie ma dla nich. Dziś już wiemy na pewno, że nie możemy do końca powiedzieć, czym tak naprawdę te doświadczenia są. Jest to tajemnica. Ale osoby potrzebują zintegrować i zrozumieć, jak takie doświadczenia włączyć do ich świata.

PEER prowadzi klinikę w okolicach Bostonu i zajmuje się zarówno leczeniem jak i badaniami. Klienci mogą przychodzić tak często jak to potrzebne, aby zintegrować swe doświadczenia i uzyskać wsparcie żyjąc w społeczeństwie, które nie rozpoznaje szerokich rejonów psychiki, które przed nimi się otworzyły. Dotychczasowe publikacje to Integrating Extraordinary Experiences, autorki Roberty Colasanti, LCSW - licencjonowany kliniczny pracownik społeczny (Integracja Nadzwyczajnych Doświadczeń).

Przykłady przypadków
From the Edge of Experiece (Z pogranicza doświadczenia) - dostępne w formie tekstu oraz pliku mp3
UFO Encounters - Four Classic Cases (Spotkania z UFO - cztery klasyczne przypadki)

Internetowa biblioteka religii i duchowości
Biblioteka zawiera wywiady z dr Johnem Mackiem, a także artykuły na temat symbolicznych i archetypalnych wymiarów doświadczeń z obcymi istotami.

Źródła:
1 Lukoff, D. (1988). Transpersonal therapy with a manic-depressive artist. Journal of Transpersonal Psychology, 20(1), 10-20.

---

ZAGADNIENIE 22 WYMAGANE DO QUIZU
Spotkania z obcymi istotami
Doświadczenia UFO i spotkania z obcymi istotami
a) występują tylko u osób będących w konkretnych kultach;
b) są relacjonowane przez miliony osób;
c) zawsze związane są z psychopatologią.
Zanotuj odpowiedź, aby później umieścić ją w teście:


---

---

ZAGADNIENIE 23 WYMAGANE DO QUIZU
Opętanie
Opętanie występuje
a) tylko u ludzi w kulturach plemiennych;
b) tylko w dawnych kulturach jak wczesne Chrześcijaństwo i Egipt;
c) w całej historii i dookoła świata;
d) rzadko we współczesnych społeczeństwach.
Zanotuj odpowiedź, aby później umieścić ją w teście:


---

Idź do góry

---

Lekcja 3.10 Opętanie
Opis
Opętanie i psychopatologia
Powiązane problemy kliniczne
Leczenie
Przykłady przypadków
Biblioteka stron internetowych

Opis
W opętaniu, osoba wchodzi w odmienny stan świadomości i czuje, że owładnęła nią siła, duch, bóstwo lub inna osoba przejmująca kontrolę nad umysłem i ciałem. Generalnie, osoba nie ma pamięci takiego doświadczenia w stanie normalnego czuwania. Doświadczenia te mają długą historię w ludzkości i wiele religii oferuje rytuały i uzdrawiania ochraniające osoby od takich niechcianych opętań. Najstarsze teorie na temat pochodzenia zaburzeń psychicznych identyfikują opętanie przez duchy jako czynnik powodujący. Jednym z dowodów na boskość Chrystusa była jego zdolność do wypędzania demonów z opętanych ludzi.

Jednakże, celowe prowokowanie stanów opętania jest częścią cenionych rytuałów religijnych w wielu kulturach i prawdopodobnie najbardziej popularna forma jedności z boskością w historii ludzkości. Rytuały ukierunkowane na opętanie zostały udokumentowane w raportach ze starożytnego Egiptu, a także w najwcześniejszych formach praktyki kabalistycznej. Opętanie było uznanym zjawiskiem w starożytnej Grecji, gdzie wyrocznia w Delfach przemówiła przez kobietę opętaną przez duchy. Opętanie jest centralną cechą w ceremoniach haitańskiego voodoo, gdzie konkretne bóstwa zaproszone są do "jazdy" w ciałach wyznawców podczas ceremonii. Można je również odnaleźć w rytualnym dramacie na Bali, gdzie tancerze stają się istotami, które przedstawiają.

Opętanie występuje również we wczesnym Chrześcijaństwie jako pozytywna cecha, szczególnie w formie "mówienia w wielu językach". Wiele współczesnych form Chrześcijaństwa ewangelickiego uważa opętanie przez Ducha Świętego godne pożądania, czego fizycznym przejawem jest m.in. drżenie i mówienie w językach. Św. Paweł niepokoił się tym zjawiskiem i uznał za stosowne, aby pouczyć Chrześcijan w Koryncie na temat potrzeby uważnego gospodarowania mówieniem językami:

Kiedy się przeto zgromadzi cały Kościół i wszyscy poczną korzystać z daru języków, a wejdą podczas tego ludzie prości oraz poganie, czyż nie powiedzą, że szalejecie? (1 Kor 14:23).

Kulty opętania przez duchy mnożyły się, nawet na świeckim zachodzie i wiele duchów oraz ich mediów są częścią zarówno lokalnych jak i globalnych kultur (Behrend and Luig, 2000). Stany opętania nadal zdarzają się zarówno w kontekście praktyk religii Judeo- Chrześcijańskiej, jak też w przypadku niektórych ceremonii inicjacji związanych z rytuałami.

Antropolog James Randall Noblitt odkrył, że trauma wykorzystywana jest w różnych ceremoniach inicjacji przeprowadzanych w dawnych kulturach, co może wpływać na rozwinięcie stanów opętania. Nasza teoria głosi, że trauma rytualna jest główną przyczyną dysocjacji tożsamości, co można odnaleźć w dawnych kulturach szamańskich i praktykujących czary, a także w "podziemiu okultystycznym" w nowoczesnej Euro- Ameryce.

Opętanie i psychopatologia
Podczas gdy opętanie jest powszechnym doświadczeniem w wielu kulturach, w zachodnich zindustrializowanych kulturach doświadczenia takie nie są normatywne i mogą prowadzić do nieprawidłowej diagnozy zaburzeń dysocjacyjnych lub psychotycznych. Antropolog dr Ruth Inge-Heinz [1], która badała doświadczenia opętania w wielu kulturach, powiedziała odnośnie szkodliwych efektów nieprawidłowego określania osób w stanie dysocjacji jako posiadających zaburzenie psychiczne:

Pojęcie tego, czym jest tzw. "zdrowy umysł" różni się znacząco od kultury do kultury. Jak niszczące może być przyklejenie etykietki "choroby psychicznej" do niezwykłych stanów świadomości! Stan umysłu w dysocjacji niekoniecznie kwalifikuje osobę do założenia jej kamizelki bezpieczeństwa. Np. wiele stanów dysocjacyjnych ma miejsce w południowo-wschodniej Azji, gdzie jest to kulturowo uwarunkowane i kontrolowane. (str. 28-29).

DSM-IV wymienia Zaburzenie Transu Dysocjacyjnego jako diagnozę wymagającą dalszych badań. Opętanie i trans opętaniowy są umieszczone w kategorii diagnostycznej Niespecyficzne Zaburzenia Dysocjacyjne. Definicja wymienia:

Trans opętaniowy jest to pojedyncza lub epizodyczna zmiana stanu świadomości, charakteryzująca się zastąpieniem zwykłego poczucia osobistej tożsamości nową tożsamością. Spowodowane jest to wpływem ducha, siły, bóstwa lub innej osoby. (str. 729)

DSM-IV Casebook podaje tego przykład, w którym kobieta opisuje:

"Czasami Bóg wchodzi do mojego ciała i robi się gorąco, gdy mam wizje (str. 420)

Kiedy jest w tym stanie, wtedy uważa siebie i jest uważana przez innych jako opętana przez przodków i może przewidywać przyszłość.

Casebook podaje, że:

Symptomy tej kobiety uznano by za psychotyczne, gdyby zostały doświadczone przez kogoś ze społeczeństwa nie podzielającego wierzeń jej [gwinejskiej] kultury. Wierzy ona, że posiada specjalne moce, a posiada... halucynacje. W jej lokalne społeczności jednakże, fenomen ten jest dość popularny. Jej kultura przypisuje jej rolę uzdrowicielki i akceptuje jej niezwykłe doświadczania jako normalne dla kogoś posiadającego taką rolę. Rzeczywiście, jest ona skuteczną uzdrowicielką... Lokalna kultura wyznaczyłaby jej rolę uzdrowicielki, a jej zachowanie nie byłoby postrzegane jako coś wymagającego leczenia. (str. 421)

Pomimo tego że doświadczenie to uznano jako niepatologiczne w swym kulturalnym kontekście, Casebook, napisany przez te same osoby, które opracowały DSM-IV przypisuje temu przypadkowi diagnozę zaburzenia psychicznego: Niespecyficzne Zaburzenie Dysocjacyjne.

Z drugiej strony, opętanie jest również związane z zaburzeniami dysocjacyjnymi, które nie są społecznie akceptowalne i zdarzają się poza normalnymi ramami powszechnych praktyk kulturowych czy religijnych. Zakres doświadczeń dysocjacyjnych waha się od niepatologicznych do patologicznych. (Zobacz: Disintegrated experience: the dissociative disorders revisited - Doświadczenie dezintegracji: przegląd zaburzeń dysocjacyjnych).

Opętania są dysfunkcyjne, gdy mają niekorzystny wpływ na funkcjonowanie społeczne i zawodowe lub powodują znaczny dystres. Kryteria opisane w lekcji 5 na temat diagnozy różnicowej mogą być pomocne w postawieniu diagnozy.

Powiązane problemy kliniczne
Opętane osoby zwykle czują, że ich zachowanie jest zupełnie poza kontrolą. Dziwne objawy jak krztuszenie się, silne wymioty, szalone zachowania ruchowe, dzikie spazmy, skręcania ciała, a także groteskowe dźwięki mogą się okazać przerażające zarówno dla osoby opętanej, jak i świadków.

Leczenie
Kluczową sprawą, jak w większości kryzysów duchowych, jest zdeterminowanie, czy osoba jest w środku epizodu zaburzenia mentalnego, czy ma kryzys duchowy:

Opętanie przez demona, a choroba psychiczna, nie są alternatywną diagnozą. Co więcej, opętanie przez demona jest zasadniczo problemem duchowym, natomiast choroba psychiczna posiada wiele czynników i zarówno kwestie duchowe, społeczne, psychologiczne i fizyczne mogą mieć etiologiczną rolę. Tak więc relacja między tymi koncepcjami jest złożona. Umiejętności diagnozy różnicowej może mieć znaczenie przy oferowaniu pomocy osobom z problemami czy to demonicznymi, czy medyczno-psychiatrycznymi. Jednakże rozróżnienie duchowe jest sprawą równie ważną, o ile nie ważniejszą w tych sytuacjach.
Chros Cook, Demon Possession and Mental Illness: Should we be making a differential diagnosis? - Opętanie przez demona a choroba psychiczna: czy powinniśmy stosować diagnozę różnicową?

Kryteria diagnozy różnicowej opisane w lekcji 5, Diagnoza Różnicowa, powinny być używane ze szczególnym wzięciem pod uwagę społeczność religijną pacjenta i jej praktyki. Wsparcie dla pacjenta musi obejmować integrację doświadczenia wewnątrz jego społeczności. Wskazówki leczenia zawarte w lekcji 6.1, szczególnie te dotyczące ugruntowania, są bardzo ważne w radzeniu sobie z fizycznymi aspektami opętania. Jeśli osoba jest częścią grupy, która praktykuje m.in. opętanie, wtedy współpraca z liderami tych społeczności religijnych powinna być częścią planu leczenia.

Przykłady przypadków
A case Study of Possession in the Dojo, dr David Lukoff - Studium przypadku opętania w Dojo

Internetowa biblioteka religii i duchowości
Biblioteka zawiera katalog Yahoo stron na temat opętania i egzorcyzmów, sprawozdania o opętaniach, oraz naukowe perspektywy dotyczące dysocjacji.

Źródła:
1 Heinze, R. I. (1982) Shamans or mediums: Toward a definition of different states of consciousness. Journal of Transpersonal Anthropology, 6(1&2), 25-44.

---

ZAGADNIENIE 24 WYMAGANE DO QUIZU Leczenie opętania
Leczenie opętania
Osoby w stanach opętania
a) powinny dostać lekarstwa antypsychotyczne, aby natychmiast zatrzymać doświadczenie;
b) powinny zostać zapytane o ich praktyki religijne;
c) powinny zostać potraktowane jako prorocy w swoich religiach.
Zanotuj odpowiedź, aby później umieścić ją w teście:


---

---

ZAGADNIENIE 25 WYMAGANE DO QUIZU
Religijność pacjentów
Pacjenci psychiatryczni są:
a) bardziej religijni od populacji ogólnej; b) mniej religijni od populacji ogólnej;
c) tak samo religijni jak populacja ogólna.


---

Idź do góry

Poprzednia lekcja
Następna lekcja

---

Zapisz się na naszą listę mailingową

...lub odwiedź nasze

Forum

---

Historia zmian
1.0 – 05 września 2014: Wersja pierwsza na tej stronie.